“Nhập nhèm” sách ôn thi: “Địa phương làm sai phải chịu trách nhiệm”

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển khẳng định: Trường học không được vận động, ép buộc
 học sinh mua sách tham khảo

Thẳng thắn trả lời vấn đề, Thứ trưởng Hiển nhấn mạnh: NXB Giáo dục Việt Nam chỉ là một doanh nghiệp, không phải là đơn vị trực thuộc Bộ GD-ĐT. Chỉ có bộ sách giáo khoa là tài liệu được Bộ GD-ĐT biên soạn, thẩm định. Đối với sách tham khảo thì Bộ không biên soạn, phát hành. Hiện nay trên thị trường có nhiều sách tham khảo của nhiều NXB khác nhau và trong đó có NXB Giáo dục Việt Nam.

Cũng theo Thứ trưởng Hiển, việc mua sách tham khảo để học cũng là cách tốt để nâng cao kiến thức cho học sinh tuy nhiên phải với tinh thần tự nguyện. Năm 2014, Bộ GD-ĐT đã ban hành thông tư 21/2014/TT-BGDĐT quy định về quản lý và sử dụng xuất phản phẩm tham khảo trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên, trong đó có nêu rõ: Không được phép ép buộc, vận động học sinh, học viên hoặc cha mẹ học sinh, học viên mua xuất bản phẩm tham khảo dưới bất kì hình thức nào. Như vậy quy định đã có từ trường đó chứ không phải sau khi có bộ sách ôn thi của NXB Giáo dục Việt Nam thì Bộ mới chỉ đạo.

“Địa phương làm sai thì phải tự chịu trách nhiệm. Nếu em học sinh nào không muốn mua bộ sách hoặc có nguyện vọng trả lại sách thì các đơn vị tiếp nhận và trả lại tiền cho các em” – Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển quán triệt.

Vì lợi nhuận nên cố tình làm sai?

PGS. Văn Như Cương, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Trường THPT dân lập Lương Thế Vinh (Hà Nội) chia sẻ: Bộ sách tham khảo của NXB Giáo dục Việt Nam như tất cả các tài liệu tham khảo khác, nhưng chỉ vì nó có tên của một vài người ở Vụ Giáo dục Trung học của Bộ nên nhiều người có cảm giác như đây là sách của Bộ GD-ĐT. Bên cạnh đó, Phòng Giáo dục Trung học của Sở GD-ĐT Hà Nội cũng thông báo xuống các trường, nếu trường nào có nhu cầu thì đăng ký với Sở. Mặc dù không phải công văn bắt buộc nhưng nhiều học sinh của trường đã đặt mua.

Không chỉ ở Hà Nội mà nhiều Sở GD-ĐT khác cũng có công văn gửi xuống các trường để “tiếp thị” cho các đầu sách tham khảo. Chẳng hạn, như bộ sách ôn thi của NXB Giáo dục Việt Nam vừa qua, Sở GD-ĐT Sơn La đã có công văn số 90/SGDĐT-GDPT ngày 30/1/2015 gửi xuống các trường quảng bá như sau: “Sở GD-ĐT nhận được Công văn số 1921/NXBGDVN ngày 15 tháng 12 năm 2014 của NXB Giáo dục Việt Nam về việc xuất bản tài liệu Hướng dẫn ôn tập kì thi THPT quốc gia năm học 2014-2015. Bộ tài liệu gồm có 8 môn học, bao gồm cả môn thi bắt buộc và môn thi tự chọn: Toán học, Ngữ văn, Ngoại ngữ (tiếng Anh), Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử và Địa lý. Nội dung tài liệu chia làm 2 phần: Phần ôn tập theo các chủ đề (các chủ đề trọng tâm ở các lớp 10, 11, 12) và Phần đề thi rèn luyện, thử sức với nhiều phân tích gợi ý lí thú bám sát cấu trúc đề thi và phương án thi mới của Bộ GD-ĐT (đáp ứng 4 mức độ: nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao). Để giúp cho giáo viên, học sinh có đủ tài liệu trong việc dạy và ôn tập đạt kết quả cao, bám sát phương án thi THPT quốc gia và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2015. Sở GD-ĐT Sơn La đề nghị các trường THPT thông báo tới giáo viên và học sinh đặt mua bộ tài liệu ôn tập nêu trên nếu có nhu cầu”.

Bên cạnh đó Sở này cũng không quên dặn dò: Các đơn vị trường học tổng hợp và đặt mua tại Công ty Sách - Thiết bị trường học trên địa bàn tỉnh Sơn La (có bản đặt mua bộ tài liệu kèm theo).

Theo tìm hiểu của phóng viên Dân trí, việc các Công ty Sách - Thiết bị trường học làm việc trực tiếp với các Sở GD-ĐT để “nhờ” quảng bá, tiếp thị sản phẩm sách tham khảo khá phổ biến hiện nay. Tất nhiên sự “nhờ vả” nào cũng phải chiết khấu phần trăm, số lượng sách được bán càng nhiều thì lợi nhuận thu về càng lớn.

Để giải quyết tình trạng này, nên trong công văn 2372/BGDĐT-GDTrH ngày 11/4/2013 về sử dụng sách, tài liệu tham khảo trong trường phổ thông đã quán triệt: “Các tổ chức, cá nhân thuộc sở GD-ĐT, phòng GD-ĐT tuyệt đối không được thực hiện hoặc tham gia thực hiện việc giới thiệu, quảng bá, vận động mua, phát hành sách tham khảo tới học sinh hoặc cha mẹ học sinh dưới bất kỳ hình thức nào”. Sự quán triệt này áp dụng luôn đối với cả cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của các cơ sở giáo dục phổ thông.

Bên cạnh đó, trong Thông tư 21/2014/TT-BGDĐT của quy định: “Giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục các cấp không được lạm dụng vị trí công tác của mình để thực hiện hoặc tham gia thực hiện việc ép buộc, vận động học sinh, học viên hoặc cha mẹ học sinh, học viên mua xuất bản phẩm tham khảo dưới bất kì hình thức nào”.

Qua đây cho thấy, việc Sở GD-ĐT có công văn xuống các trường sau đó nhà trường lại quán triệt, vận động để học sinh mua (bằng hình thức đăng ký) là hoàn toàn sai với các quy định của Bộ GD-ĐT mà chúng tôi nói ở trên. Việc làm này được thực hiện một cách công khai nhưng đến nay lại chưa có trường hợp nào bị xử lý. Trong khi đó, theo Thông tư 21/2014/TT-BGDĐT cho biết, xử lí theo thẩm quyền đối với những cơ sở giáo dục, các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định tại Thông tư này theo các quy định của pháp luật hiện hành.

Nguyễn Hùng