Băn khoăn đề Văn “Kể về việc tốt làm cha mẹ vui lòng”

Câu làm văn của đề chiếm đến 5 điểm, cụ thể như sau: "Kể về một việc tốt của em làm cho ba mẹ vui lòng". 

Đây là đề kiểm tra học kỳ 1 năm học 2019-2020 lớp 8 của một quận ở TPHCM.

Sau buổi thi, đề Văn này được chia sẻ và làm không ít người phải băn khoăn với tư duy "làm việc tốt cho ba mẹ vui". Một suy nghĩ, quan điểm từng "ám ảnh" nhiều thế hệ. 

Đó là tư duy, suy nghĩ làm việc tốt hay bất cứ việc gì thì con trẻ phải đặt "sự vui lòng" của bố mẹ lên hàng đầu. Khía cạnh công việc đó có xuất phát từ nhận thức, mong muốn, khát vọng của bản thân chính các em không được chú ý hoặc phải đặt sau cùng. 

Đọc đề này, có người còn chua chát: Việc tốt của con là hàng ngày phải cố ăn thật nhiều cho béo phì cho bố mẹ vui lòng; con phải học thi vào trường này trường nọ mà con không biết mình có thích hay không, miễn là bố mẹ thích... 

Có người còn thử làm đề Văn trên:

"Buổi sáng con học trên trường, buổi chiều học thêm ở nhà cô, buổi tối học ở nhà. Con muốn được đi chơi, muốn được hoạt động thể chất, nhưng ba mẹ sợ con không học kịp bài vở, đến nỗi chủ nhật vẫn phải học thêm.

Mặc dù con rất mệt nhưng việc con chăm chỉ học thêm cả ngày lẫn đêm như vậy khiến ba mẹ rất vui và hài lòng về con. Đi đâu ba mẹ cũng khoe là con chăm học lắm. Đó là việc tốt của con đã làm cho ba mẹ rất vui lòng". 

Quan điểm làm gì cũng phải vì cha mẹ, vì niềm vui của cha mẹ ăn sâu trong máu nhiều ông bố bà mẹ và nhiều đứa con. Nhiều vấn đề của con trẻ từ ăn mặc, ngủ nghỉ, vui chơi, học hành, chọn nghề nghiệp, thậm chí lấy chồng lấy vợ rồi sinh con cũng... vì bố mẹ. 

Trong khi, với lứa tuổi học trò, nhiều người đã lên tiếng cảnh báo, hiện nay con trẻ mất động lực học tập, mất niềm vui, khát khao với học tập vì các em... học cho bố mẹ. Miễn sao điểm cao về cho bố mẹ vui, miễn sao phải đứng hạng nhất hạng nhì để bố mẹ vui, miễn sao phải đỗ vào trường đó thì bố mẹ mới hài lòng. 

Đã có không ít trường hợp học sinh tự vẫn không đạt được kết quả học tập như bố mẹ mong muốn. 

Việc bố mẹ vui lòng là kết quả đi kèm đi kèm của việc tốt chứ không phải là mục đích, mục tiêu của việc làm tốt. Nhưng tư duy đề thi này lại đi ngược điều đó, như khẳng định rằng mục đích của việc tốt là để bố mẹ vui lòng. 

ThS Phạm Phúc Thịnh, công tác trong ngành giáo dục tại TPHCM băn khoăn, hô hào đổi mới trong giáo dục, trong kiểm tra đánh giá nhưng cái đề như của hàng thập kỷ trước.

"Làm việc tốt sao không phải vì bản thân các em muốn, các em cần, các em thấy bình an, thấy giá trị của việc tốt mà phải vì để cha mẹ vui lòng? Hỏi sao bây giờ con trẻ phải than, áp lực sống vì người lớn", ông Thịnh nói.

Đề thi mang lối mòn, cũ rích. Đó không chỉ là chuyện các em sẽ viết những bài văn sáo rỗng, khô cứng mà thể hiện tư duy của người ra đề. Mà không chỉ một người, băn khoăn hơn khi đề thi này được hẳn Phòng Giáo dục duyệt và dùng chung cho cả quận. 

Với đề thi mang tư duy áp đặt này, liệu có học trò nào phản biện được, em làm việc tốt vì đó là việc em mong muốn, đó là việc nên làm chứ không làm vì để bố mẹ vui lòng? 

Lê Đăng Đạt