Nghệ nhân tạo hình trái cây nghệ thuật Phạm Thuần và những trăn trở với nghề

Nghệ nhân Phạm Thuần chia sẻ rằng: “Tôi đến với nghề là một mối duyên trời định. Lần đầu tiên nhìn thấy những tác phẩm tạo hình trái cây nghệ thuật, tôi đã bị cuốn hút và đem lòng si mê. Tôi nghĩ nhất định mình sẽ tạo được những tác phẩm còn đẹp hơn thế.” Suy nghĩ đơn giản đó lại trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy chàng trai nghèo quê Hưng Yên một mình rời quê vào Nam “tầm sư học đạo”. Môi trường mới, con người xa lạ cũng không làm nhụt ý chí quyết tâm của Phạm Thuần. Người anh đầu tiên Thuần theo học là anh Nguyễn Tấn Pha ở 344 Lê Quang Định. Anh Phan đã dạy cho Thuần những điều đầu tiên và cơ bản về nghệ thuật tạo hình trái cây, cách lựa chọn và kết hợp hài hòa giữa những loại hoa quả với nhau để tạo nên một tác phẩm có tính nghệ thuật. Một năm sau đó, Phạm Thuần học nâng cao tay nghề, kỹ thuật hoàn thành những tác phẩm có quy mô hoành tráng hơn của nghệ nhân Lê Ngọc Điệp ở Dĩ An, Bình Dương.

Kể từ ngày đó đến nay cũng đã 10 năm có lẻ, Phạm Thuần đã trở thành cái tên uy tín trong lĩnh vực tạo hình trái cây nghệ thuật. Những tác phẩm của anh trở thành yếu tố không thể thiếu trong các buổi lễ: cưới xin, hội hè… và được công chúng đón nhận nhiệt tình vì tính mới lạ, mẫu mã hấp dẫn, bắt mắt và có tính nghệ thuật sáng tạo. Nhiều người còn không giấu nổi cảm xúc trầm trồ thán phục trước những tác phẩm ấn tượng hoành tráng, công phu, tỉ mỉ và tinh tế của anh.

Xác định đây là một nghề để cống hiến và theo đuổi, Phạm Thuần đã thành lập một cơ sở kinh doanh mang tên Thuần Rồng Phượng để phát triển theo hướng chuyên nghiệp. Cơ sở chuyên kết rồng phượng phục vụ cho các tiệc lễ cưới hỏi, lễ hội đình đền miếu hay trong những dịp đặc biệt nào đó. Nhiều mẫu mã sản phẩm được đặt làm theo đơn hàng khách lựa chọn hoặc làm theo sự tư vấn của cửa hàng phù hợp theo quy mô, tính chất của từng chương trình. Có những ngày cơ sở của anh phải làm tới 50 sản phẩm theo đơn đặt hàng của khách.

Những trăn trở tận tâm với nghề

Công việc bận rộn là thế, khách hàng đông đúc là thế nhưng trong thâm tâm nghệ nhân Phạm Thuần không lúc nào nguôi ngoai ý tưởng phát triển nghề tại miền Bắc. Tết rồng phượng là nghề thịnh hành ở miền Tây và miền Nam. Miền Bắc chưa có nhiều người theo đuổi nghề và chưa có tổ chức nào liên kết các nghệ nhân với nhau để duy trì và phát triển nghề. Anh khao khát một ngày nào đó ở ngay tại thủ đô hoa lệ này, sẽ diễn ra lễ hội có quy mô hoành tráng như hội thi tạo hình trái cây Nam bộ để người dân có có hội được thưởng thức, chiêm ngưỡng khả năng sáng tạo, khéo léo tuyệt vời của người nghệ nhân và tự hào hơn về thế giới hoa quả phong phú của Việt Nam.

Vì ngoài Bắc chưa có cuộc thi chính thức nào về tạo hình trái cây nghệ thuật nên năm 2016, nghệ nhân Phạm Thuần thu xếp vào TP.HCM để tham gia Lễ hội trái cây Nam bộ 2016 diễn ra tại Khu du lịch văn hóa Suối Tiên, do Sở Du lịch TP.HCM phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty cổ phần du lịch văn hóa Suối Tiên tổ chức. Lần đầu tiên tham gia một cuộc thi mang tính chuyên môn, nghệ nhân Phạm Thuần xác định mục tiêu chính là giao lưu và học hỏi. Vì vậy, anh dốc toàn bộ tâm sức, sự sáng tạo và kỹ năng tạo tác của mình vào tác phẩm dự thi: Việt Nam hào khí anh hùng. Thật bất ngờ, tác phẩm của anh được giới chuyên môn đánh giá cao và đoạt giải nhất (Huy chương vàng) bảng B của cuộc thi.

Khi đã thành danh đồng nghĩa nghệ nhân Phạm Thuần phải đối mặt với nhiều thử thách. Đầu tiên, số lượng khách hàng tìm đến anh ngày một đông. Do đặc trưng của nghề không thể sản xuất theo lối công nghiệp nên anh đành xin khiếu với một số khách hàng. Đặc biệt vào những mùa hoa quả mất mùa hoặc trái mùa, khâu tìm kiếm nguyên liệu trở thành mối lo hàng đầu của nghệ nhân. Nhưng những khó khăn đó không nguy hại, đáng lo bằng nạn bắt chước và mạo danh danh tiếng nghệ nhân của những kẻ tham lam chuộc lợi. Những hoạt động mạo danh đó không chỉ làm ảnh hưởng đến uy tín của những nghệ nhân chân chính mà còn hình thành cái nhìn xấu trong văn hóa thưởng thức của người xem. Bởi tạo hình trái cây là hoạt động yêu cầu sự cầu kỳ và sáng tạo cao. Nếu không có sự khác biệt, độc đáo, các tác phẩm sẽ không đủ sức làm lay động lòng người và khơi gợi tinh thần tự hào dân tộc.

Để hoạt động nghệ thuật này phát triển cả về quy mô và chất lượng, nghệ nhân Phạm Thuần đã mở lớp truyền nghề, thắp lửa đam mê cho những bạn trẻ thế hệ sau. Trước khi bước vào khóa học, nghệ nhân Phạm Thuần quan tâm đến mục đích theo học và hoàn cảnh của mỗi học viên để thiết kế chương trình dạy phù hợp và hỗ trợ tốt nhất cho học sinh trong quá trình học. Bên cạnh những kỹ năng, kỹ xảo của nghề, các học viên sẽ được nghệ nhân giúp nhận biết điểm mạnh, điểm yếu để có hướng phát triển nghề nghiệp cụ thể trong tương lai. Vì sự tận tậm hết mình với nghề, với học trò nên cơ sở dạy nghề của nghệ nhân Phạm Thuần thu hút ngày càng đông học viên tham gia, không phân biệt lứa tuổi, giới tính.

Thời gian sắp tới, bên cạnh những tác phẩm đậm tính nghệ thuật làm đẹp cho đời cho người và truyền lửa đam mê cho các học viên thân yêu, nghệ nhân Phạm Thuần sẽ tiếp tục đào sâu nghiên cứu, tìm tòi phát triển nghề ra toàn miền Bắc. Hy vọng trong thời gian sắp tới, tạo hình trái cây sẽ trở thành nghề khởi nghiệp thu hút sự quan tâm của các bạn trẻ yêu thích nghệ thuật sắp đặt.