Nhân dân đang quan tâm những đại án trong năm 2020

Một trong những nguyên nhân quan trọng khiến năm 2019 khép lại với nhiều thành tựu Kinh tế Xã hội khả quan là công cuộc chống tham nhũng ngày càng quyết liệt, có hiệu quả. Những năm trước dư luận khá ngỡ ngàng khi một loạt quan chức cấp cao bị tống vào “lò”, trong đó có cả nguyên UVBCT Đinh La Thăng, thì năm 2019, Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương lại khiến cho dư luận phấn khởi khi xử lý “cả chùm”: Từ các vị đương chức cho đến các vị tiền nhiệm. Từ cách chức, xóa tư cách một số vị đứng đầu các cơ quan nội chính của Đồng Nai (Trưởng Ban nội chính Tỉnh ủy Hồ Văn Năm; Giám đốc, nguyên giám đốc Công an tỉnh Huỳnh Tiến Mạnh, Nguyễn Văn Khánh) cho đến một số vị đứng đầu tỉnh ở Khánh Hòa (Chủ tịch, nguyên Chủ tịch tỉnh Lê Đức Vinh, Nguyễn Chiến Thắng) thậm chí phải xử lý hình sự hai Chủ tịch TP hai khóa liên tục ở Đà Nẵng (Trần Văn Minh, Phan Hữu Chiến), hai Phó Chủ tịch TP HCM Nguyễn Thành Tài, Nguyễn Hữu Tín và hai cựu Bộ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Bắc Son và Trương Minh Tuấn.

Điều này cho thấy, công cuộc “đốt lò” ngày càng mạnh mẽ, quyết liệt thì càng nhận ra rõ các nhóm lợi ích không chỉ liên kết rất chặt chẽ với nhau để đục khoét ngân khố mà còn đủ khả năng “truyền ngôi” cho nhau. Đó là điều mà dư luận thực sự lo ngại khi những kẻ “nội xâm” có quyền lực và rất, rất nhiều tiền.

Còn năm 2020 thì sao?

Những ngày cuối năm 2019 cho thấy dấu hiệu của những đại án có thể không lớn hoặc không quá lớn về số tiền, nhưng kinh hoàng về mặt thủ đoạn và tàn nhẫn khủng khiếp với người bệnh.

Những ngày cuối cùng của năm 2019, Bộ Công an bắt Chánh văn phòng thành ủy Nguyễn Văn Tứ (nguyên Giám đốc Sở KH ĐT) và Chánh văn phòng Sở KH - ĐT Hà Nội Phạm Thị Thu Hường, báo hiệu vụ án đã đến lúc những mắt xích quan trọng dần vỡ vụn. Không phải vô cớ, trong khi có hàng loạt các vụ án lớn, thì vụ án buôn lậu nho nhỏ của Nhật Cường lại được công luận quan tâm ngay từ đầu. Và dư luận đã không nhầm, hiện cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bổ sung một loạt tội danh và mở rộng vụ án sang lĩnh vực hoàn toàn khác: Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Và tội danh này rất có thể khởi đầu cho một vụ án khác nghiêm trọng hơn.

  Điều rất đáng lưu ý trong vụ án này, Sở KH ĐT đã thông báo đấu thầu rộng rãi (gói thầu "Số hóa tài liệu hồ sơ đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn TP Hà Nội năm 2016"), rồi tạm dừng theo yêu cầu của Chủ tịch UBND TP, sau một thời gian lại mở thầu. Nhưng điểm khác biệt giữa hai lần mở thầu là lần sau thêm điều kiện nhà thầu phải có “kinh nghiệm thực hiện hợp đồng cung cấp hàng hóa tương tự” và “một hợp đồng có giá trị là 35 tỷ đồng trở lên”. Chính nhờ thêm điều kiện này, liên doanh Nhật Cường – Đông Kinh dễ dàng loại các nhà thầu khác để trúng thầu với giá 42.890 triệu đồng, thấp hơn 20 triệu đồng với giá chào thầu 42.910 triệu.

Đây chính là nguồn cơn khiến một loạt quan chức Sở KH ĐT vướng vào vòng lao lý và chắc chắn đó chỉ là màn dạo đầu của một đại án đã được Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương đưa vào diện theo dõi. Trong đó, cơ quan điều tra sẽ làm rõ là động cơ, lý do gì khiến phải tạm dừng đầu thầu rộng rãi; sau đó lại thêm một số điều kiện quá cụ thể có lợi cho Cty Nhật Cường? Và diễn biến vụ án cho thấy những điều kiện đưa thêm nêu trên liên quan chặt chẽ đến Cty TNHH Thương mại Minh Hoa do bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa làm Giám đốc.

Còn ở TP Hồ Chí Minh, vụ án Thủ Thiêm chắc chắn sẽ còn không ít bất ngờ, không chỉ bởi người dân ở đây vẫn phản ứng khá gay gắt; dân khu 4,3ha ngoài ranh dự án Thủ Thiêm vẫn chưa được giao đất, năm 2020 khi Kiểm toán Nhà nước vào cuộc thì nhiều ẩn khuất sẽ được làm rõ. Chẳng hạn, giá ở 4 tuyến đường nội khu Thủ Thiêm được cho là cao nhất hành tinh, lên tới 1.000 tỉ đồng/1km (chỉ định thầu hình thức BT) và đối ứng cho 11,9km đường, Cty Đại Quang Minh được UBND TP.HCM giao tới 79 ha đất. Mặt khác, chắc chắn các cơ quan chức năng sẽ còn làm rõ: Ai đạo diễn phá quy hoạch Thủ Thiêm để lấy trắng khu tái định cư tập trung gần trung tâm, lấy cả đất của cư dân ngoài ranh quy hoạch... Những nội dung này không chỉ dư luận mà Ban Chỉ đạo chống tham nhũng Trung ương cũng đang quyết tâm làm rõ để loại bỏ, ngăn ngừa những nhóm lợi ích lộng hành bấy lâu nay.

  Và cũng những ngày cuối cùng của năm 2019, Cơ quan An ninh Điều tra Bộ Công an thực hiện các lệnh bắt tạm giam Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó trưởng phòng Quản lý giá thuốc (Cục Quản lý dược, Bộ Y tế), về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy bị can có chức vụ nhỏ, nhưng động thái rất đáng chú ý bởi nó liên quan đến vụ án VN Pharma. Một vụ án mà cả cộng đồng phẫn nộ bởi hành vi vô đạo đức, nhẫn tâm với những người bị mắc bệnh ung thư.

Cũng cần phải nhắc lại, giai đoạn đầu của vụ án VN Pharma, giữa các thành viên tham gia tố tụng cũng tranh luận với nhau khá căng về tội danh: tội buôn lậu hay tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Cần chú ý là, hai tội danh này có tính chất và khung phạt rất khác nhau.

Vấn đề cần làm rõ đâu là nguyên nhân của cách nhận xét, đánh giá tội danh rất khác nhau này?

   Kết quả phiên tòa sơ thẩm lần đầu, hai đối tượng cầm đầu (Võ Mạnh Cường - nguyên Giám đốc Công ty Hàng hải Quốc tế H&C và Nguyễn Minh Hùng - Tổng GĐ VN Pharma) chỉ bị mức án 12 năm tù về tội “Buôn lậu”. Nhưng, khi thay đổi tội danh “buôn lậu” thành “buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”, phiên tòa ngày 1.10.2019, HĐXX tuyên phạt Cường 20 năm tù, Hùng 17 năm. Đặc biệt, thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường (trước đó ông giữ chức Cục trưởng Cục quản lý Dược) cũng bị triệu tập đến phiên tòa với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan lại chính là người ký công văn cho VN Pharma nhập khẩu 200.000 hộp thuốc H-Capita 500mg Caplet. 

Chắc chắn, cơ quan An ninh điều tra sẽ làm rõ có hay không sự bảo kê khiến các đối tượng dễ dàng qua mặt các cơ quan chức năng để “buôn bán hàng giả...”.

Vương Hà