Quân sự hóa gây nguy hại nghiêm trọng đến hòa bình, ổn định ở Biển Đông

(Dân trí) - ASEAN và các đối tác hoan nghênh tiến triển tích cực trên Bán đảo Triều Tiên, đồng thời chia sẻ quan ngại về diễn biến, tình hình Biển Đông, với các hoạt động quân sự hóa làm xói mòn lòng tin và gây nguy hại nghiêm trọng đến hòa bình, ổn định ở khu vực.

Vấn đề nói trên được đề cập trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 51 và các Hội nghị liên quan, chiều ngày 02/8/2018, đã diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với 4 đối tác (PMC+1) Nhật Bản, Trung Quốc, Nga, và New Zealand. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự các Hội nghị.

Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, các Bộ trưởng cam kết đẩy mạnh hợp tác ứng phó hiệu quả với các thách thức đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

ASEAN và các đối tác hoan nghênh tiến triển tích cực trên Bán đảo Triều Tiên, đồng thời chia sẻ quan ngại về diễn biến tình hình Biển Đông, với các hoạt động quân sự hóa làm xói mòn lòng tin và gây nguy hại nghiêm trọng đến hòa bình, ổn định ở khu vực.

Các Bộ trưởng khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; nhấn mạnh mọi tranh chấp cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.

Các Bộ trưởng nhất trí cần thúc đẩy thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), và nỗ lực sớm hoàn tất xây dựng một Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất và ràng buộc.

Với Nhật Bản, các Bộ trưởng cho rằng quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Nhật Bản đã phát triển vững vàng trong 45 năm qua, đem lại những lợi ích quan trọng cho người dân mỗi bên và đóng góp cho hòa bình, ổn định khu vực.

Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và đối tác Nhật Bản
Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và đối tác Nhật Bản

Hai bên ghi nhận những tiến triển khả quan trong triển khai Kế hoạch sửa đổi thực hiện Tuyên bố Tầm nhìn về Quan hệ Hữu nghị và Hợp tác ASEAN-Nhật Bản, với các kết quả cụ thể góp phần mở rộng thương mại đầu tư, đẩy mạnh kết nối hạ tầng và con người, cũng như hợp tác ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.

Hai bên nhất trí đẩy mạnh hơn nữa hợp tác thực chất trên các lĩnh vực chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, đảm bảo an ninh mạng, hợp tác biển, phối hợp thúc đẩy liên kết kinh tế, mở cửa và ủng hộ hệ thống thương mại công bằng, tự do và dựa trên luật lệ, nỗ lực sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (RCEP), ứng dụng công nghệ mới trong đổi mới sáng tạo, kết nối khu vực, phát triển bền vững tại các tiểu vùng, ứng phó biến đổi khí hậu, cứu trợ thiên tai, trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân.

Hai bên cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ tổ chức thành công Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ Đối tác vào tháng 11/2018, đưa hợp tác ASEAN-Nhật Bản ngày càng đi vào chiều sâu và thực chất, hiệu quả hơn. Hội nghị kết thúc với việc chuyển giao nhiệm kỳ điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản từ Bru-nây sang Việt Nam cho giai đoạn 2018-2021.

Với Trung Quốc, các Bộ trưởng xác định 2018 là mốc quan trọng đánh dấu 15 năm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc, đánh giá Trung Quốc tiếp tục là 1 trong những đối tác quan trọng nhất của ASEAN.

Hai bên ghi nhận những tiến triển tích cực trong quan hệ ASEAN-Trung Quốc thời gian qua, trong đó có nỗ lực khởi động đàm phán và đạt được dự thảo văn bản đơn nhất về Bộ quy tắc COC; khẳng định cam kết tăng cường hợp tác sâu rộng trên những lĩnh vực thuộc quan tâm và lợi ích chung; trông đợi Lãnh đạo cấp cao sẽ thông qua Tầm nhìn định hướng quan hệ ASEAN-Trung Quốc đến 2030.

Về kinh tế, nỗ lực phấn đấu đạt kim ngạch thương mại hai chiều đạt 1 nghìn tỉ USD và đầu tư đạt 150 tỉ USD vào 2020; nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc (ACFTA); phối hợp chặt chẽ trong đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện (RCEP); ủng hộ hệ thống thương mại đa phương mở, dựa trên luật lệ; tăng cường hợp tác kết nối khu vực, trong đó có việc Trung Quốc triển khai Sáng kiến Vành đai-Con đường (BRI) và hỗ trợ Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN 2025.

Hai bên nhất trí đẩy mạnh hợp tác về đổi mới, sáng tạo trên tinh thần chủ đề Năm sáng tạo ASEAN-Trung Quốc 2018, đồng thời phù hợp với ưu tiên của ASEAN trong năm. ASEAN và Trung Quốc nhất trí không ngừng củng cố tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác ứng phó với các thách thức an ninh khu vực, trong đó có việc hai bên lần đầu tiên tổ chức Diễn tập Hàng hải ASEAN-Trung Quốc sẽ diễn ra vào cuối năm nay. Hai bên hoan nghênh chủ đề 2019 là năm giao lưu truyền thông ASEAN-Trung Quốc, khẳng định tiếp tục tăng cường các hoạt động trao đổi văn hóa, giao lưu nhân dân nhằm gắn kết bền chặt người dân các nước.

Lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN với Trung Quốc
Lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN với Trung Quốc

Kết thúc Hội nghị, Singapore đã chính thức chuyển giao vai trò điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc cho Philippines cho giai đoạn 2018-2021.

Với Nga, hai bên ghi nhận tiến triển tích cực trong triển khai Chương trình Hành động Toàn diện (CPA) ASEAN-Nga 2016-2020 và các kết quả của Cấp cao kỷ niệm Sochi năm 2016. Các nước ASEAN chúc mừng Nga tổ chức thành công World Cup 2018; hoan nghênh việc Nga lập Phái đoàn và cử Đại sứ bên cạnh ASEAN; lần đầu tiên tổ chức Hội nghị Mạng lưới các Học giả ASEAN-Nga (NARTT) vào tháng 4 vừa qua tại Moscow và nỗ lực lập Nhóm công tác ASEAN-Nga về Giáo dục.

ASEAN và Nga nhất trí đẩy mạnh hợp tác toàn diện trên các trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội, bao gồm cả kết nối người dân. Các lĩnh vực ưu tiên bao gồm: hợp tác chống khủng bố và bạo lực cực đoan, an ninh mạng, hợp tác giữa các cơ quan thực thi pháp luật, gia tăng trao đổi thương mại, đầu tư, phát triển doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, đổi mới sáng tạo, nông nghiệp, năng lượng, giáo dục, kết nối, du lịch, giao lưu nhân dân...

Hai bên cũng thống nhất sẽ tích cực tìm hiểu khả năng tăng cường hợp tác giữa ASEAN với Liên minh kinh tế Á Âu (EAEU), Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO)...

Tại Hội nghị, Lào, nước điều phối quan hệ ASEAN-Nga đã chính thức chuyển giao vai trò điều phối giai đoạn 2018-2021 cho Indonesia.

Châu Như Quỳnh