“Không vì bức xúc một việc mà từ bỏ trách nhiệm thiêng liêng”

Sáng 17/5, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Bầu cử Quốc gia Nguyễn Thiện Nhân đã trả lời báo chí những vấn đề liên quan đến bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp.

Trên cương vị Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Bầu cử Quốc gia, ông cho biết tiến độ và khối lượng công việc chuẩn bị cho cuộc bầu cử tính đến ngày 17/5?

Do bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu HĐND được tổ chức cùng một ngày nên khối lượng công việc rất lớn. Tuy nhiên, đến thời điểm này, mọi công việc chuẩn bị cho bầu cử cơ bản đã hoàn thành đúng tiến độ. Qua theo dõi các địa phương trong cả nước với tinh thần chủ động, tích cực, quyết liệt, đến nay đã sẵn sàng cho ngày bầu cử. Còn ít ngày nữa là đến ngày bầu cử, các địa phương đang rà soát lại việc chuẩn bị và khẳng định lại lực lượng, sẵn sàng cho ngày bầu cử (ngày 22/5).

Sau 3 vòng hiệp thương bầu cử, những vấn đề nào nổi lên cần được Hội đồng Bầu cử Quốc gia quan tâm, xử lý?

Vòng hiệp thương thứ 3 nhằm mục đích thống nhất danh sách ứng cử viên đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp và công bố danh sách này. Sau khi công bố thì chuẩn bị cho ứng cử viên tiếp xúc cử tri, việc này hết sức quan trọng bởi nó quyết định đến chất lượng bầu cử. Vừa qua Hội đồng bầu cử quốc gia cũng như Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã hướng dẫn các cơ sở triển khai công tác này. Đến nay cơ bản việc tiếp xúc đã hoàn thành trên 63 tỉnh thành.

Chũng tôi cũng kiểm tra lại việc niêm yết danh sách của các cử tri, vì các cử tri có quyền chọn nơi bầu khác nhau. Do điều kiện công tác như bộ đội ngoài hải đảo hay 1 số cơ quan đặc biệt thì phải bầu cử sớm. Vừa qua, theo đề nghị của các địa phương, Hội đồng Bầu cử Quốc gia đã chấp thuận cho một số nơi tiến hành bầu cử sớm. Và cuối cùng là phải tăng cường công tác truyền thông để đảm bảo dân tham gia cao nhất trong quá trình bầu cử.

Thời gian qua một số nơi có thành phần kích động, xúi giục người dân không đi bầu cử trong ngày 22/5 tới. Ông có suy nghĩ gì và có nhắn gửi gì tới cử tri?

Chúng ta lo lắng cho nhân dân ở những nơi bị khó khăn là điều hết sức chính đáng. Tuy nhiên, bầu cử 5 năm mới diễn ra 1 lần, chính là thể hiện quyền công dân được bầu chọn người thay mặt mình tham gia vào lãnh đạo Nhà nước cao nhất ở Quốc hội và HĐND các cấp. Có thể chúng ta có tình cảm khác nhau, cũng có người nói quan điểm đó theo cách riêng làm bà con bức xúc, nhưng không vì bức xúc về một việc trong thời điểm hiện nay mà từ bỏ quyền và trách nhiệm rất thiêng liêng của mình là bầu chọn ra lãnh đạo của đất nước trong 5 năm tới.

Chúng tôi khẳng định rằng, làm thế nào đảm bảo cho cuộc sống của bà con ngư dân tốt hơn trong tình hình hiện nay thì Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp, trong đó có Mặt trận Tổ quốc đã và đang tiếp tục thực hiện. Ngư dân khó khăn nhưng không bao giờ đơn độc. Vừa qua Mặt trận cùng Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Đoàn Thanh niên, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và Hội Chữ Thập đỏ đã triển khai ký kết chương trình phối hợp, hỗ trợ các ngư dân gặp khó khăn vừa qua. Đối với những gia đình bố mẹ không đi đánh cá được không có thu nhập trong ngắn hạn, Mặt trận và các tổ chức thành viên sẽ hỗ trợ không để trẻ em bỏ học.

Ngoài ra, với tình trạng hạn mặn thì vào ngày 19/5 tới chúng tôi ký kết hỗ trợ 10% cho khoảng 45.000 hộ có phương tiện trữ nước sinh hoạt, có thuốc lọc nước khi cần thiết. Đoàn thanh niên hình thành 10 trạm lọc nước thí điểm, lọc nước lợ thành nước ngọt với công suất 2.000 lít/ngày.

Chúng ta có thể gặp khó khăn ngắn hạn nhưng đừng vì thế từ bỏ quyền của mình để chọn người lãnh đạo xã mình, huyện mình, tỉnh thành phố mình và đất nước mình trong 5 năm tới. Chúng tôi kêu gọi bà con vì tương lai chính mình hãy đi bầu cử.

Việc giám sát bầu cử và bỏ phiếu như thế nào để đảm bảo khách quan? Người dân, báo chí hay cá nhân, tổ chức độc lập nào được chứng kiến việc kiểm phiếu?

Ngoài các tổ chức liên quan đến bầu cử như Mặt trận Tổ quốc và các thành viên, cá nhân những người ứng cử, thân nhân của họ hoặc cơ quan giới thiệu người ứng cử, phóng viên báo chí có thể giám sát việc kiểm phiếu. Nhưng kiểm phiếu là quá trình rất nhạy cảm, làm sao kiểm phải đúng, không ai được làm ảnh hưởng lúc kiểm phiếu.

Về nội dung này, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có kiến nghị với Hội đồng Bầu cử quốc gia để có hướng dẫn chi tiết. Chúng tôi góp ý vào bản dự thảo và trong thời gian ngắn nhất, Hội đồng Bầu cử Quốc gia sẽ hướng dẫn về nội dung này.

Việc giám sát phải đảm bảo đúng người giám sát là người có thẩm quyền. Cơ quan giới thiệu ứng cử viên có quyền giám sát, người đại diện phải có giấy của cơ quan giới thiệu. Các phóng viên giám sát phải có giấy xác nhận để được tham gia.

Quy định chung là việc giám sát không được làm ảnh hưởng đến quá trình bỏ phiếu cũng như kiểm phiếu, nếu vi phạm sẽ tiến hành lập biên bản tại chỗ, người đó có thể có ý kiến về việc lập biên bản. Đây là nội dung mới đảm bảo tính dân chủ, khách quan…

Trong quá trình vận động bầu cử vừa qua, các ứng viên đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp đưa ra rất nhiều lời hứa trước cử tri. Xin ông cho biết, làm cách nào giám sát những người trúng cử đại biểu Quốc hội, HĐND để họ thực hiện đúng lời hứa trước cử tri?

Trong quá trình tiếp xúc và vận động ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND, theo quy định của luật pháp các ứng cử viên phải thực hiện trách nhiệm của mình khi được bầu là đại biểu Quốc hội, HĐND. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, các ứng cử viên trình bày chương trình hành động của mình có nhiều nội dung là lời hứa. Trước hết, chúng ta biết tiếp xúc ở phường nào, xã nào đã hứa với dân là dân nhớ. Chương trình hành động của các ứng viên không những được phát biểu tại các buổi tiếp xúc mà còn được phát trên truyền hình, truyền thanh, báo chí… Như vậy, đồng bào cử tri của tất cả các tỉnh, thành phố đều biết ứng cử viên đại biểu Quốc hội, HĐND đã hứa như thế nào.

Theo tôi những lời hứa đó phản ánh quyết tâm cụ thể các ứng viên ở thời điểm họ ra ứng cử. Mặt trận Tổ quốc cũng như người dân trong quá trình tiếp xúc đều ghi nhận lời hứa đó. Sau khi được bầu là đại biểu, qua mỗi lần tiếp xúc cử tri, các đại biểu có liên hệ lại lời hứa của mình để nhân dân được biết việc thực hiện lời hứa đó như thế nào, đồng thời giải quyết những vấn đề mới phát sinh ra sao.

Trong quá trình chuẩn bị bầu cử, Thường vụ Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng đã xác định yêu cầu trong thời gian sau bầu cử phải hình thành hoạt động giám sát thực hiện lời hứa tốt hơn, có hệ thống hơn nhiệm kỳ vừa qua. Qua thực tiễn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ cùng hướng dẫn các đơn vị thực hiện nhiệm vụ này trong thời gian 5 năm tới.

Theo quy định, với những người không đủ chuẩn chất thì cử tri có quyền bãi nhiệm tư cách đại biểu Quốc hội hoặc HĐND. Tuy nhiên, cho đến nay pháp luật chưa quy định quy trình thủ tục để cử tri trực tiếp bãi nhiệm những người không còn đủ chuẩn chất. Vậy trong nhiệm kỳ tới Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội quy định rõ để người dân thực hiện quyền của mình hay không?

Trong nhiệm kỳ vừa qua Quốc hội cũng đã bãi nhiệm một số đại biểu không đáp ứng tiêu chuẩn sau khi đã được bầu. Như vậy, ở cấp quy mô toàn quốc đã có quy trình làm việc này. Còn ở cấp địa phương phải xem lại thực tế vừa qua chúng ta thực hiện quy trình này thế nào. Nếu thấy cần hướng dẫn rõ thêm, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ cùng các cơ quan hội để hướng dẫn quy trình này. Còn luật pháp quy định rõ khi một người đã được nhân dân hoặc cơ quan phát hiện không đủ tiêu chuẩn làm đại biểu thì phải đưa ra khỏi Quốc hội hoặc HĐND.

Xin cảm ơn ông!

Quang Phong (ghi)