5 năm qua chỉ có 3 trường hợp kết án oan người không có tội

Báo cáo trước Quốc hội chiều 22/3 về công tác của các tòa án trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa 13, Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình cho biết việc xét xử các vụ án hình sự cơ bản đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật và đã hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp kết án oan người không có tội.

Nhiều vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng hoặc các vụ án được dư luận xã hội quan tâm, các vụ án về kinh tế, tham nhũng đã được các tòa án khẩn trương nghiên cứu hồ sơ để đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh. Hình phạt mà tòa án áp dụng đối với các bị cáo đảm bảo nghiêm minh và đúng pháp luật.

“Việc xử phạt tù nhưng cho bị cáo được hưởng án treo, nhất là các bị cáo phạm tội về tham nhũng được giám sát chặt chẽ. Trung bình hàng năm các tòa án đã tổ chức khoảng trên 9.000 phiên tòa xét xử lưu động, qua đó góp phần nâng cao nhận thức pháp luật trong quần chúng nhân dân và răn đe tội phạm”- ông Bình nói.

Theo ông Bình, đối với những trường hợp bị xét xử oan từ nhiều năm trước, khi được phát hiện, các tòa án đã khẩn trương thực hiện các thủ tục xin lỗi công khai và bồi thường cho người bị oan theo đúng quy định của pháp luật. Điển hình như trường hợp ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang, ông Lương Ngọc Phi tại Thái Bình hay trường hợp ông Huỳnh Văn Nén ở Bình Thuận...

Trong giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, đã khắc phục có hiệu quả việc để các vụ án quá thời hạn giải quyết theo luật định và tích cực làm tốt công tác hòa giải. Trong xét xử các vụ án hành chính, đã chú trọng việc tổ chức đối thoại giữa các bên và phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng hồ sơ vụ án, thu thập đầy đủ chứng cứ cần thiết để bảo đảm giải quyết vụ án đúng pháp luật.

Bên cạnh đó, liên ngành tư pháp trung ương đã rà soát một số vụ án có đơn kêu oan gửi các cơ quan trung ương; xem xét, giải quyết 46/57 trường hợp được xét xử trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa 13 có mức phạt tù từ 20 năm, chung thân hoặc tử hình cũng như một số vụ án xét xử từ nhiều năm trước, mà bị cáo có đơn kêu oan, đảm bảo việc xét xử phải đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội, đồng thời không bỏ lọt tội phạm.

Tuy vậy, Chánh án TAND Tối cao thừa nhận hoạt động của các tòa án trong nhiệm kỳ qua cũng còn một số hạn chế, thiếu sót. Cụ thể, trong công tác xét xử các vụ án hình sự còn có 3 trường hợp kết án oan người không có tội; một số tòa án chưa khắc phục triệt để việc để các vụ án quá thời hạn luật định do lỗi chủ quan; tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt cao như mong muốn. Vẫn còn xảy ra các trường hợp cán bộ, công chức tòa án vi phạm phẩm chất đạo đức, kỷ luật công vụ và vi phạm pháp luật.

Thẩm tra báo cáo trên, ông Nguyễn Văn Hiện - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khẳng định, TAND các cấp đã nỗ lực, vượt qua các khó khăn để nâng cao chất lượng xét xử, cơ bản đáp ứng theo các nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quốc hội đề ra.

Về xét xử các vụ án hình sự, TAND các cấp đã chú trọng, đạt được hiệu quả tích cực, cơ bản xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật và cơ bản khắc phục sai sót trước đây, hạn chế thấp nhất kết án oan người không có tội.

Bên cạnh việc tăng cường xét xử nghiêm minh tội phạm tham nhũng, xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm kinh tế, giết người cướp của, TAND đã chú trọng tới công tác bồi thường, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của những trường hợp bị xét xử oan sai.

Tuy nhiên, Ủy ban Tư pháp đánh giá tỷ lệ số vụ án bị sửa, hủy do lỗi chủ quan của tòa án có giảm nhưng chưa giảm mạnh. Trong pháp luật hình sự vẫn còn để xảy ra việc kết án oan một số trường hợp không có tội.

Thế Kha