Sao kê không khó, danh tiếng không phải để đánh cược

Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Dự thảo Bộ quy tắc ứng xử chung của nghệ sĩ đang ở giai đoạn hoàn thiện. Đối tượng áp dụng không chỉ là nghệ sĩ hoạt động trong đơn vị công lập, còn bao gồm toàn bộ nghệ sĩ tự do, không thuộc biên chế nhà nước.

Nội dung gây chú ý ở thời điểm hiện tại của Dự thảo Bộ quy tắc này, đó là việc yêu cầu nghệ sĩ phải "có trách nhiệm minh bạch trong hoạt động xã hội, từ thiện".

Theo dự thảo này, các nghệ sĩ được khuyến khích phát huy uy tín cá nhân để lan tỏa các giá trị nhân văn, những việc làm tốt, hình ảnh đẹp, hành vi ứng xử văn hóa trong xã hội đến cộng đồng.

Trong hoạt động xã hội, nghệ sĩ phải có trách nhiệm tích cực, đóng góp cho cộng đồng, tạo ấn tượng tốt đẹp trong lòng công chúng. Tuy nhiên, đi cùng với đó, nghệ sĩ cũng được yêu cầu "trung thực, không lợi dụng sự nổi tiếng, danh nghĩa nghệ sĩ để trục lợi cá nhân".

Tuy rằng, Dự thảo Bộ quy tắc ứng xử chung này không nêu cụ thể các chế tài của cơ quan chủ quản đối với các nghệ sĩ trong trường hợp nghệ sĩ vi phạm tiêu chí đề ra, song cũng cho thấy quan điểm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với hoạt động ngoài biểu diễn.

Việc nghệ sĩ tích cực tham gia các phong trào quyên góp, ủng hộ từ thiện trong những lúc đất nước trải qua thiên tai, dịch bệnh những năm gần đây, nhìn một cách tích cực, đã cho thấy sức mạnh của tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái. Đó cũng là cách tri ân của nghệ sĩ với cộng đồng, với khán giả của họ. Bởi nếu không có cộng đồng sẽ khó mà có được những tên tuổi nghệ sĩ lớn.

Bước ra khỏi ánh hào quang sân khấu, không ít nghệ sĩ trẻ đã rũ bỏ phấn son, quần là áo lượt để góp công, góp sức hỗ trợ người dân vùng lũ, vùng hạn mặn; xông vào vùng dịch để tiếp tế lương thực, thực phẩm cho đồng bào.

Những điều họ đã làm được là không thể phủ nhận. Về Chân - Thiện - Mỹ, về sự Tử tế, chúng ta trân trọng những nghĩa cử tốt đẹp ấy.

Tuy vậy, cũng có thể thấy không phải mọi nghệ sĩ đều có nguồn tài chính dồi dào để tự mình lập quỹ cá nhân. Một số người nhờ vào sự tín nhiệm của cộng đồng đã sử dụng danh tiếng để lan tỏa và kêu gọi sự hỗ trợ của các mạnh thường quân, góp gió thành bão. Trong số đó có cả gói mì tôm của những người dân một nắng hai sương, những phần ăn sáng của các em nhỏ, những khoản đóng góp chỉ 10 nghìn đồng đến 50 nghìn đồng…

Danh tiếng chính là sự thuận lợi của nghệ sĩ khi làm việc thiện, nhưng cũng là sự đánh cược của họ. Hoạt động từ thiện không đơn thuần chỉ là câu chuyện "tấm lòng đến với tấm lòng".

Từ bài học của một MC nhiều năm trước, trong đợt cứu trợ đồng bào lũ lụt ở miền Trung hồi năm ngoái, một số người hoạt động trong lĩnh vực tài chính, kiểm toán đã tỏ ra ái ngại, cho rằng, nếu không có một công ty kiểm toán hoặc một bên thứ ba giám sát thu-chi thì bản thân nghệ sĩ đứng ra kêu gọi sẽ rất khó xử sau này. Và thực tế cho thấy, lo ngại đó đã xảy ra.

Khi khoản tiền kêu gọi ủng hộ được lên tới nhiều tỷ đồng (có khi là hàng trăm tỷ đồng), việc quản lý tài chính rất phức tạp, từ nguồn vào đến các khoản chi. Do phần lớn số tiền này không thuộc sở hữu của nghệ sĩ, do đó, yêu cầu minh bạch là dễ hiểu.

Yêu cầu sao kê với những khoản tiền quyên góp, cứu trợ không phải là vấn đề mới và cũng không phải bất khả thi. Các ngân hàng cũng hoàn toàn không gây khó dễ trong vấn đề này.  

Hồi tháng 6, Bộ Tài chính cho biết cơ quan này đã hoàn thiện và trình Chính phủ Dự thảo nghị định về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Các khoản đóng góp tự nguyện này phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Cá nhân tổng hợp đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có) và thực hiện công khai trên các phương tiện truyền thông.

Tóm lại, minh bạch là việc đương nhiên phải làm. Còn đối với các nghệ sĩ, một khi không có vấn đề gì khuất tất, càng minh bạch, uy tín lại càng tăng!