Nhà cổ 200 năm của quan triều Nguyễn giàu nức tiếng một thời ở Quảng Bình

Ngôi nhà cổ có tuổi đời khoảng 200 năm, được xây dựng theo lối nhà rường truyền thống 3 gian 2 chái của người Việt xưa. Công trình là sở hữu của gia đình ông Nguyễn Xuân Cúc (thị trấn Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình).

Theo anh Phạm Đức Minh, con rể của ông Nguyễn Cúc, ban đầu, ngôi nhà này thuộc về một vị quan triều Nguyễn, từng giữ chức Bố chánh tỉnh Khánh Hòa, quê gốc của vị quan này ở huyện Quảng Ninh (Quảng Bình).

Sang năm 1932, ngôi nhà được một người họ hàng của ông Cúc mua lại với giá 200 đồng Đông Dương và tiếp tục sử dụng cho tới ngày nay. Sau hàng trăm năm sử dụng dù một số hạng mục như: mái, tường… đã có dấu hiệu xuống cấp nhưng hệ thống khung, cột, chèo… của ngôi nhà vẫn còn rất tốt và chắc chắn.

Cũng giống như nhiều căn nhà cổ truyền thống của người Việt, căn nhà ở Quảng Bình có hệ thống kết cấu cột kèo được liên kết với nhau bằng chốt, mộng gỗ mà không dùng đinh.

Ở gian giữa nổi bật với bức hoành phi có chữ "Lạc Thiện Đường", nghĩa là nơi an lạc của những người có thiện tâm.

Hệ thống cột, kèo trong nhà tuân theo quy luật “thượng chua, hạ chát”, tức là trên làm bằng gỗ chua, ở dưới là gỗ gõ, đồng thời được chạm trổ hoa văn tinh xảo. Với lối xây dựng này khiến cho ngôi nhà luôn mát vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.

Bao phủ ngôi nhà là hệ thống tường được xây bằng đá ong, trộn vữa từ mật mía xỉ đá, cát, có tác dụng cách nhiệt. Sau gần 200 năm, bức tường này mới chỉ hư hỏng nhẹ.

Theo anh Minh, trước đây từng có nhiều người tới tham quan ngôi nhà và trả giá cao để sang nhượng nhưng cha anh ông Nguyễn Cúc không đồng ý, vì muốn giữ lại cho thế hệ mai sau.

Tuy nhiên, do thời gian sử dụng đã quá lâu, ngôi nhà đã bắt đầu có hiện tượng xuống cấp, thấm dột, nhưng gia đình không có khả năng chi trả chi phí bảo dưỡng trùng tu. Ngoài ra, sức khỏe ông Cúc cũng đã cao, không còn đủ sức chăm sóc ngôi nhà 200 năm tuổi nên mới đây gia đình đã quyết định rao bán lại ngôi nhà cổ.

“Khi quyết định bán ngôi nhà này, chúng tôi ai cũng tiếc. Tuy nhiên, nếu cứ để như vậy, mà không chăm sóc, trùng tu thì cũng phí”, anh Minh nói.

“Trước đây, từng có người trả giá căn nhà cả bạc tỷ, nhưng hiện tại, chúng tôi chỉ bán với giá 250 triệu đồng. Với mức giá này, gia đình không đặt nặng vấn đề tài chính, mà chỉ cần tìm người am hiểu về nhà cổ, biết trân trọng giá trị truyền thống”, anh Minh chia sẻ thêm.

Ngoài căn nhà của gia đình ông Nguyễn Xuân Cúc, ở Ba Đồn (Quảng Bình) hiện vẫn còn khá nhiều căn nhà cổ, có tuổi đời hàng trăm năm, đặc trưng cho lối kiến trúc nhà truyền thống của người Việt. Tuy nhiên, trải qua những năm tháng thăng trầm của lịch sử, nhiều căn trong số này đã bắt đầu có dấu hiệu xuống cấp do không được tu bổ.

Việt Vũ