Phát triển công tác xã hội, đưa pháp luật "thấm" đến đồng bào

Theo bà Nguyễn Thùy Dương - Phó trưởng phòng Tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp Nghệ An, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến đồng bào dân tộc thiểu số, vùng biên giới còn gặp rất nhiều khó khăn. Khó khăn đầu tiên phải kể đến là đời sống đồng bào dân tộc thiểu số còn nghèo nàn, lạc hậu, trình độ dân trí chưa cao, nhiều người không biết tiếng phổ thông, nhận thức pháp luật hạn chế; dễ bị đối tượng xấu lợi dụng, lôi kéo thực hiện hành vi vi phạm pháp luật như buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép ma túy, mua bán người…

Bên cạnh đó, điều kiện, nguồn lực để triển khai thực hiện công tác phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân vùng biên còn thiếu, nhất là về kinh phí nên số lượng các cuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật có chất lượng tại thôn, bản, vùng sâu, vùng xa chưa nhiều và chưa thường xuyên. Đội ngũ làm công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật ở cơ sở còn hạn chế về kiến thức, kỹ năng…

Nhận thức rõ thực trạng, UBND tỉnh Nghệ An tập trung chỉ đạo các huyện miền núi, biên giới tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp để người dân dễ tiếp thu và tuân thủ. Từ thực tiễn yêu cầu nhiệm vụ đã xuất hiện nhiều mô hình tuyên truyền sáng tạo, có hiệu quả, từ đó góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, phòng ngừa các hành vi vi pháp luật trong bà con dân bản.

Đơn cử như "Bản tin vùng biên" phát bằng tiếng đồng bào và tiếng phổ thông trên hệ thống truyền thanh của các bản làng; mô hình "Mỗi tuần học một điều luật", "Tiết học vùng biên"; "Lá chắn phòng chống mua bán người"... Cùng với đó, hình thức tuyên truyền trực quan thông qua các phiên tòa giả định, vụ án xét xử lưu động hay hoạt động trợ giúp pháp lý đến tận xã cũng đã được tổ chức.

Xã biên giới Mường Típ thuộc huyện Kỳ Sơn có địa hình phức tạp, hiểm trở, chủ yếu là đồng bào dân tộc Mông, Khơ Mú và Thái sinh sống. Chính quyền địa phương đã phối hợp với lượng chức năng tăng cường bám địa bàn, bám dân, đến từng nhà, rà từng chòi rẫy, thông qua các cuộc họp bản, người có uy tín... tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Bên cạnh vận động các hộ dân ký cam kết thực hiện quy chế biên giới, không phát nương, làm rẫy, xâm canh trái phép, xã Mường Típ cũng duy trì hoạt động có hiệu quả 9 tổ tự quản đường biên, cột mốc và 9 tổ tự quản về an ninh, trật tự thôn, bản. Trong năm 2022, cấp ủy, chính quyền phối hợp với lực lượng công an xã triển khai Đề án "Xây dựng xã sạch về ma túy" và ra mắt mô hình "Hệ thống chính trị chung tay, góp sức giúp đỡ, giáo dục người lầm lỗi tái hòa nhập cộng đồng".

Trong khi đó, tại xã biên giới Thanh Thủy (Thanh Chương, Nghệ An), trình độ dân trí không đồng đều; hoạt động của các loại tội phạm, đặc biệt là tội phạm hình sự, ma túy, trộm cắp có nhiều diễn biến phức tạp.

Trước thực tế đó, cấp ủy, chính quyền đã phối hợp với đồn biên phòng đứng chân trên địa bàn, triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức pháp luật cho nhân dân khu vực biên giới. Xã thành lập 2 tổ tuyên truyền phổ biến, giáo dục, tư vấn pháp luật cho người dân kết hợp với sử dụng các kênh tuyên truyền qua mạng xã hội; xây dựng mô hình "Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, vận động mọi tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp tham gia quản lý, giáo dục, giúp đỡ người tái hòa nhập cộng đồng".

Mới đây nhất, trong tháng 10, chính quyền địa phương phối hợp Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Thanh Chương và Đồn Biên phòng cửa khẩu Thanh Thủy ra mắt Câu lạc bộ "Phụ nữ với pháp luật" tại thôn Thủy Sơn, với 332 hội viên, qua đó tạo điều kiện cho phụ nữ vùng biên tiếp cận nhiều hơn với chính sách pháp luật, góp phần thúc đẩy phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc".

Từ thực tiễn công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thấy với những cách làm mới mẻ, sáng tạo, những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đã đến gần với đồng bào các dân tộc thiểu số; các quy định của pháp luật đã "thấm" đến được với bà con. Từ chỗ được đả thông tư tưởng, tăng cường sự hiểu biết cần thiết, người dân từng bước nâng cao ý thức chấp hành và nhắc nhở nhau không vi phạm pháp luật, không để bị kẻ xấu lôi kéo, dụ dỗ thực hiện các hành vi trái pháp luật.

Tuy nhiên, để công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật sâu, rộng, hiệu quả tới từng người dân, từng bản làng, bà Nguyễn Thùy Dương - Phó phòng Tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp Nghệ An cho rằng cần tiếp tục củng cố, kiện toàn, bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền; phát huy tốt vai trò của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, các cấp, các ngành cần nghiên cứu để có chế độ chính sách hợp lý đối với đội ngũ cán bộ thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tới người dân tại vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới.