Dân sinh
Fica
DTiNewsTưng bừng lễ tế “Ông lợn” làng La Phù
(Dân trí) - Hơn chục “Ông lợn” chễm chệ trên giá đỡ do những thanh niên trai tráng khỏe nhất của làng khiêng, trong rừng người nô nức, giữa không gian thiêng liêng nhưng cũng không kém phần náo nhiệt. Lễ tế “Ông lợn” của làng La Phù năm nào cũng diễn ra tưng bừng, rộn rã.
Hội đình làng La Phù (xã La Phù, huyện Hoài Đức, Hà Nội) kéo dài từ ngày 7 đến ngày 15 tháng Giêng âm lịch, có 2 ngày hội chính là ngày mồng 7 và ngày 13.
Ngày mồng 7 là ngày Ngài sinh, nhân dân La Phù tổ chức rước Thánh từ Đền Thượng (Đình La Phù) xuống Đền Hạ (Quán Chảy - thuộc xã Đồng Nhân), nơi tương truyền là lăng mộ của Ngài, để làm lễ “phụng nghinh”, tức là xin được rước Ngài về Đền Thượng để nhân dân được chiêm bái, dâng lễ vật tỏ lòng tôn kính và cầu một năm mới bình an.
Ngày mồng 8, 9, 10, 11, 12, dân làng tổ chức các trò chơi dân gian như bịt mắt bắt dê, kéo co, cờ người... Đặc biệt, ngày 13 tháng Giêng, cả làng La phù tổ chức lễ rước lợn rất độc đáo. Xưa làng có 6 giáp, nay có tới hơn chục xóm nhưng nghi lễ vẫn giống nhau, mỗi giáp, mỗi xóm làm một lễ lợn để rước.
Việc nuôi lợn và chọn lợn để rước được chuẩn bị từ trong năm với những tiêu chuẩn rất khắt khe, đòi hỏi lợn rước phải to, đẹp, được ăn uống sạch sẽ. Lợn chọn để rước được nhân dân thành kính gọi là “Ông lợn”.
Đến ngày 13, Ông lợn được đưa đến nhà quan đám (nhà đăng cai tổ chức rước lợn của một xóm) để cả xóm cùng chuẩn bị. Việc chuẩn bị rất kỳ công và tỉ mỉ, từ việc mổ lợn, đưa lợn lên giá đỡ, rồi trang trí... Mỗi lễ lợn như một tác phẩm nghệ thuật của người dân La Phù muốn dâng lên Thành Hoàng với sự thành kính hết mực.
Khoảng 6h tối, lễ rước bắt đầu. Đoàn rước xuất phát từ nhà đăng cai làm lễ rồi hoà chung vào đám rước của các xóm khác khiến cả làng như chìm ngập trong ánh đèn lồng rực rỡ, tiếng trống chiêng tưng bừng của lễ hội.
Đi đầu lễ rước của mỗi xóm là 2 lá cờ đại, rồi chiêng trống, bát âm, bàn độc với đủ đồ thờ như cây đèn ống hoa, mâm ngũ quả, chè oản, đỉnh hương trầm nghi ngút khói nhang... Tất cả tạo nên một không gian vừa thiêng liêng vừa náo nức.
Đi sau cùng là lễ lợn được trang trí rực rỡ do các thanh niên khoẻ mạnh nhất trong làng khiêng. Khi đến đình, bàn độc của các xóm được xếp dọc hai bên sân đình ngoài và sân đình trong, riêng lễ lợn được khiêng vào đại đình và hậu cung để các cụ bô lão làm lễ. Cùng với đó, Ban tổ chức sẽ chấm điểm lễ lợn của các xóm.
Ngày rước lợn hàng năm luôn là ngày hội lớn của cả làng La Phù. Nhiều khách thập phương cũng nghe tiếng cũng nô nức về tham dự. Năm nay, nhân kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, hội mở dường như quy mô hơn, xóm nào "Ông lợn" cũng được chăm chút kỹ hơn. Trước khi lễ rước diễn ra, tất cả các xóm đều thuê riêng một đoàn dân ca quan họ về phục vụ cho nhân dân trong xóm mình.
Cả xóm nô nức đưa “Ông lợn” lên bàn mổ, sau những ngày tháng chăm sóc kỹ càng. Có một điều mà dân làng không ai lý giải nổi: Khi lên bàn mổ, các “Ông lợn” nặng tới vài trăm cân đều tỏ ra rất “ngoan” và “nghe lời”, không giãy giụa như những chú lợn khác.
Các “Ông” được làm thật sạch, da nhẵn bóng, không một cọng lông.
Chiếc cân tạ dùng để cân các “Ông lợn” đều phải “tăng cường” những quả cân ngoại cỡ.
Hàng chục thanh niên khỏe mạnh mới khiêng nổi “Ông lợn” lên giá đỡ. Người La Phù quan niệm, “Ông lợn” càng to, càng đẹp thì càng thể hiện được lòng thành của mình.
Các “Ông lợn” được trang trí kỹ lưỡng, toàn bộ mỡ lá được khoác lên người các “Ông”.
Toàn thân các “Ông” luôn được chăm chút, lau rửa sạch sẽ chờ đến lúc tiến hành lễ rước.
Mỗi “Ông lợn” là sự thể hiện lòng tôn kính của mỗi xóm với Thành hoàng làng.
Mâm ngũ quả, đèn nhang được chuẩn bị tươm tất.
Các xóm đều dựng rạp, thuê đoàn quan họ về biểu diễn.
Cả xóm hào hứng theo dõi trong khi chờ tới giờ rước “Ông lợn” lên đình.
Bóng chiều ngả là lúc các xóm hoàn tất những công đoạn cuối cùng để tiến hành lễ rước. Ngõ nhỏ lặng im như đang hít một hơi thật dài đón chờ cảnh náo nhiệt, tưng bừng của đoàn rước.
Con đường dẫn ra đình làng La Phù lung linh trong sắc đèn lồng.
"Ông lợn" của xóm Thống Nhất duy nhất tỏa sáng bởi giàn đèn nhấp nháy bảy màu.
Giữa những ngôi nhà cao tầng mọc san sát, một lễ rước mang đậm hồn quê hàng năm vẫn diễn ra trong sự háo hức, mong chờ của người dân.
Một đội kèn đã được "hiện đại hóa".
Và chiếc trống nhãn hiệu nước ngoài YAMAHA mới toanh có vẻ như không phù hợp với lễ hội dân gian.
Điểm cuối của các đám rước sẽ tập trung tại đình làng, nhưng để đưa "Ông ỉn" vào yên vị phía trong thì phải chờ đến giờ đẹp.
Phía sau hậu cung, các cụ đợi chờ sốt ruột khi việc rước lợn vào đình vẫn còn dang dở.
Năm nay lễ to, việc rước ông lợn vào đình rất vất vả. Đã có mấy "Ông" quay ra rồi quay vào đến vài lần.
Đình làng La Phù nhỏ, sắp xếp tất cả các "Ông" trong đình làng mất rất nhiều công sức và thời gian.
Lễ lợn là tấm lòng thành kính của người dân La Phù dâng lên Thành hoàng làng.
Tiến Nguyên - Hữu Nghị
