Nhịp dẫn cầu Cần Thơ sập do lún lệch đài móng trụ tạm

(Dân trí) - Báo cáo của UB Nhà nước điều tra về sự cố sập 2 nhịp cầu Cần Thơ vừa được trình bày tại phiên họp thường kì của Chính phủ. Bản báo cáo dài gần 100 trang cộng 1.000 trang phụ lục đi kèm này đã xác định nguyên nhân chính của sự cố nói trên.

>> Toàn cảnh sự cố sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ

Các thông tin về kết quả điều tra đã được Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Nguyễn Hồng Quân thông tin tại buổi họp báo sau phiên họp thường kì tháng 6 của Chính phủ, chiều 2/7.

Ông Nguyễn Hồng Quân cho biết, ban đầu UB Nhà nước điều tra sự cố sập 2 nhịp cầu Cần Thơ (xảy ra ngày 26/9/2007), dự định thực hiện nhanh trong một tháng, nhưng khi đi vào thực tế có nhiều phức tạp nên đã phải kéo dài thời gian. Cụ thể là do đối tượng điều tra là hệ thống kết cấu đỡ tạm bị sụp nát và trình tự thực hiện phải từng bước, thận trọng…

Phiên họp thứ 8 của UB (18/6/2006) đã nhất trí đệ trình báo cáo cuối cùng của UB lên Thủ tướng Chính phủ.

Sự cố bắt nguồn từ trụ tạm T13U

Theo báo cáo này, nguyên nhân từ thiết kế, gia công, chế tạo, lắp dựng hệ thống kết cấu đỡ tạm được xác định là không phải nguyên nhân trực tiếp gây ra sự cố. Cùng đó, các yếu tố bất lợi khác như chiều dày lớp đất đắp, sự thay đổi mạch nước ngầm do các trận mưa liên tiếp trước thời điểm xảy ra sự cố, sự tăng tải nhanh do bê tông cầu đợt 10 và 11 được đổ liên tiếp trong hai ngày 24 và 25/09/2007, cộng hưởng dao động do công nhân thi công trên tàu và đi lại của cần cẩu… cũng được xác định là ảnh hưởng nhỏ tới sự làm việc của hệ thống kết cấu đỡ tạm.

Nhịp dẫn cầu Cần Thơ sập do lún lệch đài móng trụ tạm - 1
 Đoạn cầu bị sập khi có hàng trăm công nhân đang thi công trên đó.

Riêng tác động của lún lệch, theo UB, với cả trường hợp lún lệch giữa móng trụ tạm và trụ chính hay lún lệch giữa hai đài móng trụ tạm với nhau, các thanh có hệ số nguy hiểm cao nhất cũng nhỏ hơn 1 (n<1) nên không phải là nguyên nhân trực tiếp.

Từ các đợt khảo sát và các thông số được tính toán, UB xác định lún lệch của đài móng trụ tạm thượng lưu T13U theo hướng dọc cầu từ phía bờ ra sông là nguyên nhân chính, nguyên nhân khởi nguồn của sự cố.

Cụ thể, hàng cọc gần phía trụ P14 có mũi cọc tựa trên cát xốp và trên lớp cát chặt vừa. Điều này đã dẫn tới hàng cọc gần trụ P14 bị lún nhiều hơn hàng cọc gần trụ P13 làm đài móng trụ tạm T13U nghiêng về phía trụ 14. Độ lún giữa hai hàng cọc này theo tính toán đạt 12mm khiến các thanh giằng xiên của trụ tạm bị đứt, gây sụp đổ các kết cấu bên trên.

Do trụ tạm T13U sập trước nên bản bê tông có xu hướng nghiêng dốc về phía thượng lưu. Vì vậy, đã có một số công nhân và vật dụng rơi xuống nóc các nhà tại phía thượng lưu như ghi nhận được từ một số nhân chứng.

Nhịp dẫn cầu Cần Thơ sập do lún lệch đài móng trụ tạm - 2

Một nạn nhân được đưa ra khỏi đống đổ nát của đoạn cầu sập.

Sự sập đổ do mất ổn định thường xảy ra rất nhanh, trong trường hợp này khoảng 20 giây. Vì vậy, ngay sau khi trụ tạm T13U khuỵu xuống, bản bê tông cầu bị gãy thành nhiều đoạn, trọng lượng bản cầu tác dụng lên đỉnh trụ P13 rất lớn (khoảng trên 1.000 tấn) đã gây phá vỡ liên kết bản bê tông với đỉnh trụ chính P13. Đây là nguyên nhân gây ra tiếng nổ và khói trắng bốc lên từ đỉnh trụ P13 theo lời kể của một số nhân chứng.

Hiện tượng khó lường

Theo ông Nguyễn Hồng Quân, việc thử tải với công trình tạm hiện chưa có qui định. “Có nơi có làm việc này, nhưng bộ GTVT chưa ban hành qui định cụ thể”, ông Quân phân tích.

Về bức thư nêu lên việc thử tải của nhà thầu thiết kế theo ông Quân đã đặt ra vấn đề thử tải nói chung, không đặt ra địa chỉ cụ thể. Thực tế đã có việc thử tải, nhưng thử tải ở vị trí khác, nơi chịu lực lớn hơn. Cũng theo ông Quân, việc xảy ra lún lệch trong phạm vi hẹp của một đài móng trụ tạm là hiện tượng khó lường trước.

Nhịp dẫn cầu Cần Thơ sập do lún lệch đài móng trụ tạm - 3
 Nỗi đau của một bà mẹ mất con. Tai nạn kinh hoàng này đã cướp đi sinh mạng của 54 công nhân. (Ảnh: Nhật Trường).

Trách nhiệm trong việc để xảy ra sự cố theo người đứng đầu Bộ Xây dựng, thuộc về chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công. Về nguyên tắc sẽ có trách nhiệm của pháp nhân thực hiện theo nghĩa vụ trong hợp đồng, theo pháp luật và trách nhiệm cá nhân. Trách nhiệm cá nhân có trách nhiệm của người quản lí và người thực hiện trực tiếp có lỗi.

Ông Quân cho biết, sau khi có kết luận của UB, cơ quan tố tụng của Bộ Công an sẽ tiếp tục xem xét vụ việc.

Cấn Cường