Nhà máy kẽm 100 tuổi: Bảo tồn hay phá dỡ?

(Dân trí) - Trước nhiều luồng ý kiến xung quanh việc bảo tồn hay phá dỡ Nhà máy kẽm 100 tuổi ở thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh, mới đây, UBND tỉnh này đã có văn bản đồng ý tạm dừng việc tháo dỡ tại đây để tổ chức kiểm định, đưa ra phán quyết cuối cùng về số phận nhà máy này.


Ống khói được xây bằng gạch, cao hàng chục mét của Nhà máy kẽm 100 tuổi.

Ống khói được xây bằng gạch, cao hàng chục mét của Nhà máy kẽm 100 tuổi.

Sáng nay (8/7), trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Hà Quang Long, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao (VHTT) tỉnh Quảng Ninh cho biết, Nhà máy kẽm được xây dựng từ đầu thế kỷ 20 nên hiện nguy cơ gây mất an toàn cho người dân sinh sống quanh khu vực. Vì vậy, muốn bảo tồn nhà máy thì cần phải xem lại kết cấu của nhà máy, từ đó mới đưa ra giải pháp chống đỡ, phá dỡ một phần hay để lại.

Cũng theo ông Long, đây là di tích nhưng không phải di tích trọng tâm, trọng điểm hay điển hình của tỉnh. Vì vậy tinh thần tốt nhất là cố gắng giữ lại nhà máy nhưng trên cơ sở phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân xung quanh, nhất là trong mùa mưa bão.

“Bảo tồn, phát triển văn hóa phải đảm bảo với đời sống dân sinh và phát triển kinh tế xã hội. Và an toàn tính mạng của người dân luôn phải đặt lên hàng đầu. Tỉnh đã có chỉ đạo Sở phối hợp với các sở ngành nhìn nhận một cách toàn diện và đưa ra các giải pháp tối ưu nhất”, ông Long nói.

Nhà máy kẽm 100 tuổi: Bảo tồn hay phá dỡ? - 2


Nhà máy kẽm 100 tuổi chỉ còn hai ống khói, một khung nhà xưởng và hai bể nước, đang chờ quyết định số phận.

Nhà máy kẽm 100 tuổi chỉ còn hai ống khói, một khung nhà xưởng và hai bể nước, đang chờ quyết định số phận.

Trước đó, ngày 20/6, UBND tỉnh Quảng Ninh đã nhận văn bản về việc kiểm định ống khói nhà máy kẽm của Sở Xây dựng và thư gửi Bí thư Tỉnh ủy của Tiến sĩ Nguyễn Việt, Giám đốc Trung tâm tiền sử Đông Nam Á đề nghị tạm dừng triển khai việc tháo dỡ ống khói của Nhà máy kẽm và tổ chức giám định khoa học.

Ngày 23/6, UBND tỉnh có văn bản giao Sở Xây dựng chủ trì phối hợp cùng Sở VHTT, UBND TX. Quảng Yên và Tiến sĩ Nguyễn Việt tổ chức kiểm định hai ống khói thuộc Nhà máy kẽm (có thể mời các đơn vị chuyên ngành thuộc Bộ Xây dựng, Bộ VHTT) để có đề xuất báo cáo tỉnh phương án tháo dỡ (nếu có) và phương án bảo tồn phù hợp nhất, nhằm tạo sự đồng thuận cao từ người dân và dư luận xã hội. Trong thời gian chưa tháo dỡ, UBND TX. Quảng Yên phải có biện pháp an toàn tuyệt đối cho người dân quanh khu vực.

Nhà máy kẽm là một trong những công trình công nghiệp đầu tiên tại Quảng Ninh, được người Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ 20. Đầu tháng 11/2015, UBND TX.Quảng Yên đã có văn bản đề nghị được tháo dỡ các công trình cũ của Nhà máy kẽm để đảm bảo an toàn do cột khói của nhà máy xây bằng gạch cao hàng chục mét. Ngày 24/11/2015, Sở Xây dựng đã có công văn phúc đáp UBND TX. Quảng Yên, trong đó nhấn mạnh “Đề nghị UBND thị xã phối hợp với Sở TTVH và các tổ chức nghiên cứu về lịch sử để xem xét nếu Nhà máy kẽm cũ có giá trị lịch sử cần giữ gìn, tôn tạo và phát huy thì đề xuất với UBND tỉnh xem xét chấp thuận phương án bảo tồn, tôn tạo (giữ lại hoặc giữ lại một phần).

Phạm Hải Sâm