Nâng mức hỗ trợ về nhà ở cho người nghèo

(Dân trí) - Nâng mức hỗ trợ và mức vay về nhà ở cho người nghèo, đồng thời mở rộng thêm đối tượng được thụ hưởng chính sách, là những nội dung đáng chú ý trong tờ trình Chính phủ về hỗ trợ nhà ở cho người nghèo của Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng.

Nâng mức hỗ trợ và mức vay

Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng vừa ký tờ trình gửi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề xuất tiếp tục chương trình hỗ trợ nhà ở đối với hơn 510.000 hộ dân khó khăn. Số vốn ước tính để thực hiện việc này trong 3 năm tới là hơn 500.000 tỷ đồng.

Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng cho biết, theo số liệu tổng hợp của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện nay cả nước còn gần 2,6 triệu hộ nghèo theo chuẩn nghèo mới giai đoạn 2011-2015. Trong số đó, số hộ có khó khăn về nhà ở còn khá lớn. Kết quả điều tra khảo sát thực tế và số liệu báo cáo của các địa phương thể hiện, còn gần 510.000 hộ nghèo theo chuẩn nghèo mới giai đoạn 2011-2015 đang ở trong những căn nhà tạm bợ, dột nát hoặc chưa có nhà ở.

Chương trình 167 giai đoạn 2 do Bộ trưởng Dũng trình Thủ tướng nêu rõ kế hoạch hỗ trợ số hộ gia đình này xây dựng nhà với diện tích tối thiểu 24 m2.  

Theo phân tích của Bộ Xây dựng tại tờ trình, tại thời điểm năm 2008 (năm ban hành Quyết định 167), giá thành căn nhà diện tích 24 m2, tuổi thọ từ 10 năm trở lên là khoảng 23-24 triệu đồng. Sau 4 năm, đến nay, giá vật liệu xây dựng tăng 64%, chi phí nhân công cũng tăng so với trước. Ước tính, tại thời điểm hiện nay, kinh phí đó phải lên tới khoảng 36 - 37 triệu đồng.

 
Hiện cả nước có khoảng 510.000 hộ nghèo đang khó khăn về nhà ở (ảnh minh họa)
Hiện cả nước có khoảng 510.000 hộ nghèo đang khó khăn về nhà ở (ảnh minh họa)

Do đó, trong dự thảo Quyết định về chính sách tiếp tục hỗ trợ người nghèo về nhà ở do Bộ Xây dựng soạn thảo đã điều chỉnh mức hỗ trợ và mức vay phù hợp với hệ số trượt giá.

Theo đó, ngân sách nhà nước hỗ trợ với mức 10 triệu đồng. Đối với những hộ đã được hỗ trợ nhà ở theo các chính sách khác nhưng nhà ở bị hư hỏng, xuống cấp thì Ngân sách nhà nước hỗ trợ với mức 5 triệu đồng/hộ; đối với những hộ có nhà ở đã bị sập đổ do thiên tai thì thì Ngân sách nhà nước hỗ trợ 10 triệu đồng/hộ; đối với những hộ khu vực miền Trung thuộc diện được hỗ trợ chòi phòng tránh lũ, lụt theo Quyết định 716 nhưng có khó khăn về nhà ở thì Ngân sách nhà nước hỗ trợ với mức 5 triệu đồng/hộ.

Bên cạnh đó, những hộ cư trú tại các vùng khó khăn theo Quyết định 30 được hỗ trợ thêm với mức 2 triệu đồng/hộ, và hỗ trợ bổ sung 4 triệu đồng/hộ đối với những hộ đang cư trú tại các thôn, bản đặc biệt khó khăn.

Tất cả những hộ thuộc diện đối tượng nêu trên nếu có nhu cầu thì được vay ưu đãi với mức tối đa 15 triệu đồng/hộ. Ngoài vốn ngân sách nhà nước và vốn vay thì các hộ gia đình tham gia đóng góp và huy động từ cộng đồng khoảng 12 triệu đồng/hộ.

Cần nguồn vốn gần 19.000 tỷ đồng

Đối tượng thụ hưởng chính sách cũng được mở rộng. Theo đó, hộ nghèo là hộ độc lập có thời gian tối thiểu 2 năm tính từ thời điểm tách hộ đến khi chính sách có hiệu lực thi hành; Hộ nghèo đã được hỗ trợ nhà ở theo các chính sách hỗ trợ nhà ở khác có thời gian từ 8 năm trở lên nhưng nay nhà ở đã hư hỏng, dột nát; Hộ nghèo đã được hỗ trợ nhà ở theo các chính sách hỗ trợ nhà ở khác, nhưng nay đã bị mất nhà ở hoặc nhà ở bị sập đổ hoặc nhà ở bị hư hỏng nặng, có nguy cơ sập đổ do thiên tai gây ra như bão, lũ, lụt, động đất, sạt lở đất, hoả hoạn...; Hộ nghèo thuộc diện được hỗ trợ xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt theo Quyết định 716 nhưng có khó khăn về nhà ở....

Dự thảo chính sách mới cũng bổ sung thêm quy định đối với những hộ độc thân không nơi nương tựa, có thể xây dựng nhà ở có diện tích sử dụng nhỏ hơn so với mức quy định chung nhưng không thấp hơn 18 m2, thay vì chỉ những căn nhà hỗ trợ phải có diện tích tối thiểu là 24 m2 như Quyết định 167.

Theo thống kế, hiện cả nước có khoảng 510.000 hộ nghèo đang khó khăn về nhà ở, nhà ở tạm bợ, dột nát hoặc chưa có nhà ở. Trong số đó khoảng 47% cư trú tại vùng không khó khăn (tương đương 241.400 hộ), khoảng 25% số hộ cư trú tại vùng khó khăn theo Quyết định 30 (tương đương 126.100 hộ) và khoảng 28% số hộ cư trú tại các thôn (bản) đặc biệt khó khăn (tương đương 143.200 hộ).

Để hỗ trợ được các đối tượng thuộc diện nói trên, ước tính cần khoảng 19 nghìn tỷ đồng (Trong đó, dự kiến tổng cộng vốn Ngân sách Nhà nước cần hơn 5 nghìn tỷ đồng; khoảng 7,7 nghìn tỷ đồng dành cho việc vay của các hộ với mức vay 15 triệu đồng/hộ từ ngân hàng chính sách; và vốn huy động từ cộng đồng và đóng góp của hộ gia đình cần khoảng 6,1 nghìn tỷ đồng).

Thời gian thực hiện chương trình 167 giai đoạn 2 dự kiến khoảng 3 năm (2013- 2015).

Bộ trưởng Xây dựng khẳng định, đến thời điểm trình lên Thủ tướng, các văn bản góp ý của các Bộ, ngành do Bộ Xây dựng xin ý kiến đều thống nhất quan điểm cần thiết và cơ bản thống nhất nội dung đề xuất về chương trình 167 giai đoạn 2 như trên.

Về phạm vi áp dụng, có ý kiến đề nghị thiết kế chương trình bao trùm cả các đối tượng là hộ nghèo cư trú tại các tổ dân phố, khu phố, khóm trực thuộc phường, thị trấn. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cho rằng, việc đầu tư xây dựng một căn nhà ở cho nhân dân tại khu vực đô thị khác nhiều so với đầu tư xây dựng một căn nhà ở cho nhân dân tại khu vực nông thôn, nhất là về kinh phí đầu tư, cần phải có số vốn rất lớn thì mới làm được.

Ngoài ra, đối với các hộ dân sinh sống trong khu vực đô thị thì với mức hỗ trợ như đề xuất trên sẽ rất khó khăn trong việc cải thiện nhà ở. Hiện nay, Bộ Xây dựng đang triển khai xây dựng Nghị định của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, trong đó đã có cơ chế, chính sách về phát triển nhà ở cho các hộ nghèo, hộ thu nhập thấp tại khu vực đô thị mua, thuê, thuê mua với giá phù hợp.

Để không bị chồng chéo các chính sách, đồng thời để phù hợp với thực tế, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng bảo lưu quan điểm không đưa nhóm hộ dân ở đô thị vào chương trình này.

Thực hiện Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, từ 2009-2012, các địa phương đã hoàn thành hỗ trợ nhà ở cho trên 515.000 hộ nghèo, đảm bảo cho khoảng gần 2,5 triệu người có nhà ở an toàn, ổn định, đạt tỷ lệ 104% so với số hộ phê duyệt ban đầu.

Lan Hương