Chuyện vui bên lề việc đặt tên hang động mới khám phá

 

Hang Sơn Đoòng, hang được khẳng định là lớn nhất thế giới với chiều dài được khảo sát 6,5 km, chiều cao 200m, rộng 150m vừa được đoàn thám hiểm Hiệp hội hang động Hoàng gia Anh công bố.

 

Cái tên Sơn Đoòng vừa được đặt đã gây nhiều tranh cãi trên cộng đồng mạng về mức độ mỹ học của nó. Nhưng ít ai biết rằng, cái hang này đã suýt được đặt tên là Khanh, theo tên người đầu tiên phát hiện ra nó: Hồ Khanh.

 

Anh Hồ Khanh (ở thôn Phong Nha - Sơn Trạch - Bố Trạch - Quảng Bình) người đã phát hiện ra hang Sơn Đoòng 18 năm về trước cho biết: “Sau khi tìm lại được hang này, đoàn thám hiểm đã đề nghị tôi đặt tên cho nó. Là người tìm ra hang, tôi quyết định đặt tên nó là Khanh”.

 

Theo anh Khanh, quyết định đó đã được đoàn ghi nhận, nhưng không hiểu vì sao vài ngày sau đó, đoàn lại xin phép anh đặt lại tên hang là Sơn Đoòng và được anh đồng ý.

 

Anh Khanh cho hay: đặt tên Sơn Đoòng cũng chỉ căn cứ vào địa danh: hang Sơn Đoòng nằm ở vùng Hạ Đoòng, thuộc xứ Đoòng. Gần khu vực này, có một bản người dân tộc tên là bản Đoòng, còn Sơn có nghĩa là “núi”.

 

Ngoài hang Sơn Đoòng, anh Khanh còn phát hiện ra hàng chục hang khác thuộc vùng lõi VQG Phong Nha - Kẻ Bàng và đều được đoàn thám hiểm dành quyền đặt tên cho chúng.

 

Anh đã đặt tên cho hầu hết các hang theo tên của vợ (hang Nghĩa), con (hang Thái Hòa), bạn bè (hang Hùng) và cả tên quán cà phê của vợ chồng anh.

 

Trong số đó, ngoài hang Sơn Đoòng anh tâm đắc nhất về hang Thái Hòa - được đặt tên theo tên đứa con gái nhỏ của anh. Hang Thái Hòa nằm trênh vách núi dựng đứng, cách chân núi chừng 150m và “có thạch nhũ đẹp còn hơn động Phong Nha” (theo lời anh Khanh).

 

Tương tự, cái tên hang thơ mộng Hồ Trên Núi không phải là bởi trong hang có hồ như nhiều người lầm tưởng, mà đơn giản chỉ là tên quán cà phê mà chị Lê Thị Nghĩa vợ anh mở để mưu sinh hàng ngày.

 

Anh Khanh thật thà kể: “Tui cũng không nghĩ gì phức tạp, chỉ nghĩ là mình đã tìm ra và họ cho đặt tên thì nghĩ ra những cái tên gần gũi, coi như làm kỷ niệm cuộc đời”. Theo anh Khanh, quy trình đặt tên cũng rất xuề xòa: anh nghĩ ra tên, đoàn thám hiểm hỏi lại anh: “Suy nghĩ kỹ chưa?”, anh trả lời: “Rồi” là xong.

 

Cái cách suy nghĩ của anh cũng dân dã như cách mà người địa phương đã đặt tên cho nhiều hang, vực đã phát hiện trước đó.

 

Cách hang Sơn Đoòng vài km là hang Én, một hang đẹp và có rất nhiều chim én. Anh Khanh kể: “Hang Én nằm ở vùng dễ phát hiện, nên đã được biết từ lâu. Điểm đặc biệt của hang Én là quanh năm lúc nào cũng có chim én, đến mùa xuân và đầu hè thì mật độ én càng cao, cứ quơ tay là đụng phải én. Anh em chúng tôi thi thoảng cũng lên hang ngồi… nhậu thịt én nướng”.

 

Tương tự, Vực Cá Thau được phát hiện gần đây sở dĩ có cái tên khá lạ này là do trong vực có hồ nước rất nhiều cá, nhiều như cá trong thau vậy.

 

Câu chuyện quanh những cái tên càng nghe càng thú, nhưng khi chúng tôi hỏi về Vực Tang, hố sụt cat-xtơ có độ tuổi 400 triệu năm mới được phát hiện với chiều sâu khảo sát được tới 225m, anh Khanh ngớ người ra khá lâu. Mãi anh mới nhớ ra, nó không phải là Vực Tang, mà là Vực Thắng, đặt theo tên một người tên Thắng phát hiện ra nó.

 

Có lẽ do khi được ghi bằng tiếng Anh, rồi lại phiên âm thành tiếng Việt nên “Vực Thắng” đã bị dị bản thành Vực Tang như một vài thông tin ban đầu có nhắc tới.

 

Anh Khanh cho biết, trước khi về nước, Howard Limbert có đề nghị anh tiếp tục tìm kiếm những hang động mới, đặc biệt lưu ý tới việc tìm một cửa khác của hang Sơn Đoòng bởi theo phán đoán của Howard, có thể hang Sơn Đoòng còn có một miệng lớn khác và các hang trong khu vực Phong Nha có thông tuyến với nhau.

 

Anh cũng khẳng định, trong tháng 5 tới anh sẽ tiếp tục các cuộc tìm kiếm của mình bởi anh tin rằng còn rất nhiều điều thú vị đang chờ dấu chân người khám phá ở khu vực núi đá vôi này. Anh sẽ tự làm tất cả, dù đến giờ vẫn chưa có một đơn vị nào đứng ra hỗ trợ anh thợ phụ hồ trong cuộc kiếm tìm nhiều ý nghĩa.