Muốn trẻ cao: Chăm vào dinh dưỡng

Những số đo biết nói

Theo công bố mới nhất của Viện Dinh dưỡng Việt Nam, chiều cao của người Việt Nam hiện nay đang ở mức thấp và so với thanh niên các nước châu Á như Nhật Bản, Singapore, Thái Lan, tầm vóc thân thể của thanh niên nước ta đều thấp hơn từ 6 đến 10cm.

Hội thảo “Dinh dưỡng hợp lý cho sự phát triển của trẻ em” cho thấy, trẻ em Việt Nam đang được nuôi dưỡng không hợp lý. Trẻ ở tuổi học đường toàn quốc chỉ được cung cấp 90% năng lượng cần thiết cho cơ thể phát triển, ở các thành phố lớn trẻ lại ăn “thừa năng lượng” đến 125% nhu cầu. Chất can-xi, rất cần để cải tạo chiều cao, bị thiếu hụt trầm trọng chỉ được khoảng 60% nhu cầu.

Mới đây, tại hội thảo “Khuyến nghị sử dụng sữa và chế phẩm sữa cho người Việt Nam” do Viện Dinh dưỡng tổ chức ngày 02/3/2016 tại Hà Nội, PGS.TS Lê Bạch Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho rằng: “Chỉ so với Nhật Bản, mấy thập kỷ trước họ còn bị gọi là lùn, thì nay chiều cao trung bình nam giới của họ đã hơn 8cm với nam giới Việt. Với tốc độ tăng chiều cao 1 - 1,5cm trong một thập kỷ, chúng ta phải chờ đợi từ 60 cho đến 80 năm nữa ta mới cao được như người Nhật”. Bà Mai cũng cho biết thêm rằng khẩu phần ăn của trẻ em Việt Nam không đủ lượng canxi theo nhu cầu. Ngoài ra do thiếu vận động nên tố chất thể lực, đặc biệt là sức bền và sức mạnh của thanh niên Việt Nam được xếp vào mức kém và rất kém so với chuẩn quốc tế.

Các yếu tố ảnh hưởng lên phát triển chiều cao

Các nghiên cứu Nhật Bản cho thấy các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của con người gồm: chế độ dinh dưỡng chiếm đến 32%, vận động thể dục thể thao chiếm 20%, môi trường tâm lý và xã hội chiếm 16% và yếu tố chủng tộc di truyền chiếm 23%. Như vậy, có đến hơn 3/4 (77%) của những yếu tố ảnh hưởng lên chiều cao là các yếu tố “có thể cải tạo được” (modifiable factors).

Để cải tạo chiều cao của dân tộc mình, nhiều nước đã đề ra chương trình, kế hoạch cải tạo dinh dưỡng cho thế hệ trẻ, cụ thể là cho học sinh.

Từ thời Minh Trị thiên hoàng, người Nhật đã đưa ra một quốc sách là chương trình “Bữa ăn trưa học đường”: món ăn buổi trưa tại trường được người ta chăm chút, chọn lựa cẩn thận, theo những tài liệu, hướng dẫn khoa học chính thống.

Nước Anh có chương trình bữa ăn trưa đã được quy định trong luật giáo dục: trường tiểu học, trung học và cao đẳng có trách nhiệm cung cấp bữa ăn trưa cho học sinh.

Tại Hoa Kỳ, năm 2000 chính phủ tài trợ miễn phí 5,56 tỷ đô-la cho ăn trưa và 1,4 tỷ đô-la cho bữa ăn sáng ở các trường tiểu học và trung học. Tại Indonesia có khoảng 600.000 trẻ em tuổi đi học được nhận sữa bò vô trùng miễn phí và khoảng 400.000 trẻ khác được nhận sữa đậu nành. Thái Lan cũng có chương trình phát sữa miễn phí cho học sinh tương tự.

Để giải quyết vấn đề dinh dưỡng và cải thiện tầm vóc, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 641/QĐ-TTg ngày 28/4/2011 phê duyệt Đề án Tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011 – 2030. Đề án bao gồm 04 Chương trình lớn, trong đó có Chương trình số 02: “Chăm sóc dinh dưỡng kết hợp với các chương trình chăm sóc sức khỏe, chất lượng dân số có liên quan”. Một trong 6 nội dung quan trọng của Chương trình số 02 là xây dựng "Chương trình sữa học đường cho học sinh mẫu giáo và tiểu học".

Thay lời kết

Vào thập niên 40 của thế kỷ trước, chúng ta thấy người Nhật rất thấp, đến mức họ thường bị ghép thêm tính từ lóng Nhật “lùn”. Thời điểm đó, người Việt chúng ta đã cao hơn người Nhật 2cm, nhưng đến nay nhờ “cải tạo” thay đổi chế độ ăn người dân xứ sở mặt trời mọc lại cao hơn ta đến 10cm, cao tương đương các nước Âu, Mỹ.

Rõ ràng đến hơn ba phần tư yếu tố ảnh hưởng chiều cao là có thể cải tạo, điều chỉnh được, trong đó yếu tố dinh dưỡng là quan trọng nhất.

Tại sao không cải tạo chế độ ăn hợp lý, đúng khoa học để cho con em mình cơ hội để “xứng tầm” với bè bạn năm châu bốn biển? đó chính là câu hỏi của chúng ta, những người phụ huynh có trách nhiệm hôm nay.

TS.BS Trần Bá Thoại

Ủy viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam