Hãi hùng “mục kích” lò bún

Kinh hoàng vệ sinh lò bún

Thời gian làm bún của các cơ sở này thường bắt đầu từ khoảng 20 giờ tối. Khoảng 3-4 giờ sáng hôm sau là bún theo xe tỏa đi các đầu mối.

Chúng tôi thâm nhập cơ sở bún không bảng hiệu, dù trên bao bì ghi sản phẩm bún K.T, gần sân bóng cây Trâm (phường 12, quận Gò Vấp) trên con đường đất lầy lội. Bên trong cánh cửa sắt là lò bún có mặt bằng nhỏ hẹp với 5 công nhân đang làm việc. Nền nhà dù được lát bằng gạch men nhưng luôn ẩm ướt, nhầy nhụa đất bùn do các công nhân đi dép từ bên ngoài vào.

Những giỏ đựng bún này vứt lăn lóc ngoài lề đường đất bùn, lầy.

Vòng qua khu vực chợ Cầu, chúng tôi tới cơ sở bún K.C. Cơ sở này nằm sát mé dưới gầm cầu sông chợ Cầu, rất ẩm thấp. Người dân phản ánh cơ sở này xả nước thải trực tiếp ra sông, gây mùi chua rất khó chịu. Chúng tôi đứng men bờ sông quan sát vào, chứng kiến các công nhân nam đang làm công đoạn ủ gạo để xay ra bột nước. Những thùng ủ gạo và thùng bột san sát nhau. Các công nhân người dính đầy bột, lấy nước dội xối xả, nước bắn tung tóe...

Những tấm nilong được phơi ngay trên mặt ao tù đọng - đồng thời là nơi xả thải của lò bún - sẽ được tái sử dụng.

Một thực tế khác là rất nhiều lò bún vẫn sử dụng lò đun bằng than đá, dầu… thải ra khí độc hại cho sức khỏe con người. “Chúng tôi cũng muốn chuyển đổi từ sử dụng lò dầu sang lò điện nhưng chi phí tốn kém quá nên chưa đầu tư được”, một chủ cơ sở bún phân trần.

Làm trắng bún bằng hóa chất độc hại

Để giảm chi phí vốn, nhiều cơ sở đã trộn thêm bột mì vào bột gạo. Vì thế sợi bún sẽ dễ bị nát vụn và có màu đen.

Thực tế, trên thị trường, bún được bán với nhiều mức giá khác nhau. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay, giá xuất xưởng của bún nguyên chất là 7.000 đồng/kg, bún có pha chế thêm bột mì giá 4.200 đồng/kg.

Một chủ cơ sở còn “bật mí” bí quyết làm trắng bún. Bởi dùng gạo chất lượng thấp, lại trộn thêm bột mì và thời gian ủ gạo ngắn nên sợi bún chắc chắn rất xấu. Để “nâng cấp” loại bún này, cơ sở bún phải dùng đến hóa chất tẩy trắng, tăng độ dẻo dai có tên Tinopal.

“Nếu cho bột năng, bột lọc vào thì sợi bún mới chỉ có được độ dẻo dai thôi. Thêm hóa chất Tinopal vào thì sợi bún mới trắng được”, chủ cơ sở bún này cho biết.

Cũng theo anh này thì một muỗng hóa chất Tinopal trộn vào 140kg gạo sẽ cho ra 300kg bún tươi trắng sáng, đẹp mắt. Khi bột cho vào thùng trộn, hóa chất sẽ được rắc vào, máy trộn đều bột với hóa chất rồi cho qua máy ép sợi trước khi qua lò đun.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, Tinopal được bán rộng rãi tại “chợ hóa chất” Kim Biên (Q.5, TPHCM) với tên là Tinopal-AMS, Tinopal-DMS,... Giá dao động từ 400.000 - 550.000 đồng/kg. Loại hóa chất này cũng được rao bán trên mạng internet với tên Tinopal CBS-X, giá bán sỉ là 590.000 đồng/kg.

Đây là loại hóa chất tẩy rửa cực mạnh, có màu vàng hoặc màu trắng, không mùi. Chúng tôi thử chấm một ít bột lên đầu ngón tay, lát sau chỗ da tiếp xúc với hóa chất đã chuyển sang màu trắng bạch.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện vệ sinh Y tế công cộng, Bộ Y tế cho biết, Tinopal là loại hóa chất tẩy rửa trong hoạt động công nghiệp, dùng làm trắng, sáng sản phẩm. Tinopal không có tên trong danh mục phụ gia thực phẩm của Bộ Y tế. Tinopal không được dùng trong chế biến thực phẩm. Bản thân Tinopal là chất tẩy, nên khi sử dụng trong “công nghệ” làm trắng bún thì khi ăn phải hóa chất này sẽ bị tẩy ruột và làm tổn thương các tế bào nhung mao ở màng ruột, làm bong các lớp tế bào, tạo điều cơ hội cho các mầm bệnh tấn công.

Công Quang