Bệnh thiếu máu

Bệnh thiếu máu xảy ra khi lượng tế bào hồng cầu (RBCs) khoẻ mạnh trong cơ thể xuống quá thấp. Bệnh thiếu máu có thể gây ra các biến chứng khác nhau, bao gồm gây mệt mỏi và gây áp lực lên các cơ quan của cơ thể.

Bnh thiếu máu có th do nhiu vn đề gây ra, nhưng có 3 nguyên nhân chính gây ra thiếu máu:

- S phá hy quá mc ca RBCs

- Mt máu

- S sn sinh RBCs không đủ

 

Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như do các ri lon di truyn, các vn đề dinh dưỡng (như thiếu st hay thiếu vitamin), bnh truyn nhim, mt s dng bnh ung thư hay do dược phm hoc độc cht.

 

Thiếu máu do s phá hy RBCs

 

Thiếu máu do Hemolytic ("hemo" có nghĩa là máu, "lytic" có nghĩa là phá hy) xy ra khi các tế bào hng cu b phá hy sm (bình thường, chu k sng ca RBCs 120 ngày.

 

bnh thiếu máu do hemolytic, chu k sng ca chúng ngn hơn) và ty xương (mô mm, xp bên trong xương to các tế bào máu mi) không th theo kp nhu cu ca cơ th đối vi các tế bào mi. Điu này có th xy ra do nhiu nguyên nhân khác nhau.

Thnh thong, các căn bnh truyn nhim hay các loi thuc nào đó như kháng sinh hay thuc chng tai biến ngp máu cũng là nguyên nhân gây ra bnh này.

 

bnh thiếu máu do hemolytic t min dch, h min dch nhm RBCs là nhng k xâm nhp t ngoài và bt đầu phá hy chúng. 

 

nhng tr khác, các khiếm khuyết di truyn các tế bào hng cu dn ti thiếu máu. Các dng ph biến ca bnh thiếu máu do hemolytic di truyn bao gm thiếu máu hng huyết cu hình lưỡi lim (thường thy trong bnh thiếu máu di truyn nng), thiếu thalassemia, và glucose- 6-phosphate dehydrogenase. 

 

Thiếu máu hng huyết cu hình lưỡi lim là mt dng nng ca thiếu máu, thường gp người châu Phi, ngoài ra nó còn nh hưởng đến người Saudi Arab, Ấn Độ và h Địa Trung Hi. bnh này, hemoglobin hình thành các que dài khi nó thi khí oxy, kéo dài các tế bào hng cu sang dng lưỡi lim bt thường. Điu này dn ti phá hy sm RBCs, làm h thp lượng hemoglobin thường xuyên, và làm tái phát cơn đau cũng như các vn đề có th nh hưởng đến gn như mi h cơ quan trong cơ th. 

 

Thalassemia là mt dng nng ca bnh thiếu máu: RBCs b phá hy nhanh chóng và cht st lng xung trong da và các cơ quan quan trng.

 

Thiếu máu Glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD) thường nh hưởng đến nam gii châu Phi, nó cũng xut hin nhiu nhóm người khác. bnh này, RBCs hoc là không to đủ enzyme G6PD hoc enzyme G6PD được sn sinh nhiu/ít bt thường và không hot động đúng chc năng. Nếu mt người nào đó sinh ra b thiếu G6PD mà li b mc bnh nhim trùng, dùng các loi thuc nào đó hay b nhim phi mt cht nào đó, RBCs ca cơ th b áp lc quá mc. Nếu không có đủ G6PD để bo v chúng, nhiu tế bào hng cu s b phá hy sm.

 

Thiếu máu do mt máu

 

Mt máu cũng có th gây thiếu máu, nguyên nhân có th do mt quá nhiu máu do b thương, phu thut hay các vn đề trong kh năng đông máu. Mt máu kéo dài, chm hơn như xut huyết do bnh viêm đường rut cũng có th gây thiếu máu. Đôi khi thiếu máu do kinh nguyt nhiu ( thiếu n và ph n). Mt vài dng ung thư tr cũng có th gây thiếu máu aplastic như có th là các bnh mn tính nh hưởng đến kh năng ty xương to ra tế bào máu.

 

Thiếu máu cũng có th xy ra khi cơ th không có kh năng sn xut đủ RBCs khe mnh do thiếu st. St là yếu t quan trng để sn sinh hemoglobin. Chế độ ăn ít st có th dn ti thiếu st, nguyên nhân thường thy nht gây bnh thiếu máu tr. Thiếu máu thiếu st có th nh hưởng đến tr mi la tui, tuy nhiên bnh thường gp tr dưới 2 tui.

 

Tr gái đang tui dy thì cũng có nguy cơ mc bnh thiếu máu thiếu st cao do kinh nguyt, mt máu hàng tháng đòi hi tăng lượng st tiêu th trong chế độ ăn hàng ngày.

 

Theo T.Vy

Theo Tuổi trẻ/ KidsHealth