“Báo động” bệnh không lây nhiễm đang hủy diệt cộng đồng

Bệnh nguy hiểm chưa được quan tâm đúng mức

Đó là thông tin được TS Trương Đình Bắc, Phó cục trưởng Cục Y tế Dự phòng – Bộ Y tế cho biết trong Hội nghị phòng chống bệnh không lây nhiễm tổ chức tại TPHCM (ngày 8/5). Ước tính mỗi năm, trên cả nước có khoảng 520.000 người tử vong, trong đó có gần 380.000 trường hợp liên quan đến bệnh lý không lây nhiễm ung thư, tim mạch, huyết áp, hô hấp mạn tính, đái tháo đường... (chiếm khoảng 73% số ca tử vong).

Bệnh không lây nhiễm đang trở thành gánh nặng của toàn xã hội chiếm 66% gánh nặng bệnh tật. Các bệnh không lây nhiễm đang là nguyên nhân trực tiếp gây nên tình trạng quá tải bệnh viện, gia tăng nghèo đói và áp lực lên sự phát triển kinh tế, xã hội.

Nguyên nhân của bệnh không lây nhiễm được xác định có liên quan đến các yếu tố hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, ăn nhiều chất béo, ăn ít rau - củ - quả, ăn quá ngọt hoặc quá mặn, lười vận động... Lối sống trên đang ảnh hưởng trực tiếp đến thực trạng thừa cân, béo phì, tăng huyết áp, tăng đường máu, tăng cholesterol... nguy hiểm hơn, các yếu tố nguy cơ trên ngày càng gia tăng tại Việt Nam.

Bệnh không lây nhiễm đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của ngành y tế, hệ thống phòng chống đã được thiết lập từ tuyến trung ương đến địa phương, tuy nhiên, công tác triển khai chưa thực sự quyết liệt. Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định, công tác dự phòng bệnh không lây nhiễm chưa quyết liệt, nhiều người dân vẫn chưa có ý thức phòng ngừa bệnh.

Thực tế vẫn còn 49% dân số nam giới hút thuốc lá, 77% dân số uống rượu trong đó có 11% uống tới mức nguy hại, tỷ lệ người sử dụng muối cao gấp đôi so với khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới. 40% bệnh nhân mắc bệnh tăng huyết áp kông biết mình mắc bệnh, trong khi để kiểm tra mình có mắc bệnh hay không hết sức đơn giản bằng cách đo huyết áp. Việc dự phòng không rốt ráo, việc điều trị dựa vào cộng đồng cũng chưa làm được đang làm tăng gánh nặng bệnh tật, tăng quá tải bệnh viện và giảm tuổi thọ, giảm chất lượng sống của người dân.

Cộng đồng nên chủ động phòng ngừa

Tiến sỹ Lokky Wai, trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, bệnh không lây nhiễm gây ra gánh nặng lớn về kinh tế, dự báo trong 20 năm tới, toàn thế giới sẽ mất đi 47.000 tỷ USD vì mất năng suất lao động do các bệnh không lây nhiễm gây ra.

Ước tính tại Việt Nam, mỗi năm thiệt hại khoảng 1 tỷ USD do hút thuốc lá. Trong khi ở các nước phát triển, tỷ lệ bệnh tim mạch và đột quỵ ngày càng giảm do họ kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp sớm rất tốt thì tại Việt Nam, tỷ lệ tim mạch và đột quỵ đang là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.

Tiến sỹ khuyến cáo, nhiều bệnh có thể phòng chống được nếu phát hiện sớm và điều trị hiệu quả. Nếu kiểm soát tốt sẽ giảm chi phí điều trị, giảm tải bệnh viện, giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã hội. Muốn làm được điều này cần có những thay đổi về cách quản lý bệnh không lây nhiễm, các chính sách, cách thực hiện từ tuyến trung ương đến y tế cơ sở.

Để hạn chế sự gia tăng và sự nguy hiểm của bệnh không lây nhiễm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long yêu cầu ngành y tế các cấp phải đẩy mạnh công tác phòng chống, tăng cường truyền thông phòng chống, sàng lọc phát hiện sớm các loại bệnh không lây nhiễm, chủ động phòng ngừa đối với các loại bệnh đã có vắc xin chủng ngừa, tăng cường chuyên môn, trang thiết bị trong việc tầm soát, điều trị bệnh cũng như chăm sóc giảm nhẹ trong cộng đồng.

Ngành y tế kêu gọi người dân chủ động bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm và các bệnh lý khác bằng chế độ ăn uống, vận động khoa học, không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia, chủ động khám bệnh định kỳ để phát hiện bệnh sớm, điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Vân Sơn