Ra tù, Tết nào cũng về trại cảm ơn

Ở cái nơi tưởng như khô cứng giữa người coi tù và kẻ lầm lỗi, vẫn có những giọt nước mắt cảm động để rồi thi thoảng lại có người tìm về chốn cũ với lòng biết ơn sâu sắc.

Tết nào cũng về thăm “thầy”

Người đàn ông năm nào cũng quay về trại giam, nơi anh ta từng trả giá về việc làm tội lỗi của mình khi xưa để làm một việc rất đơn giản là thăm và chúc tết “thầy” ấy là Nguyễn Hữu Hưng ở Hòa Bình. Hưng vào trại giam Nam Hà cải tạo mức án 20 năm về tội buôn bán ma túy.

Tuy nhiên mới trả án được 8 năm thì người vợ do không chịu được cuộc sống đơn lẻ đã bỏ đi lấy chồng. Ngày nhận được đơn xin ly hôn của vợ, Hưng bất mãn lắm, lúc nào cũng vật vã một cách khổ sở, chả thiết gì tới lao động, ăn uống.

Quản giáo trẻ Đinh Mạnh Đông đã gặp riêng Hưng để nói chuyện, khơi gợi trách nhiệm của một người cha với hai đứa con đang chờ đợi ở nhà, khuyên Hưng hãy tĩnh tâm, đừng nhụt chí.

Nghe những lời phân tích của quản giáo rằng hãy thông cảm cho người phụ nữ, tuổi xuân có thì, Hưng hiểu ra, từ đó yên tâm cải tạo và được ra tù trước thời hạn. Những lời động viên của quản giáo trở thành động lực giúp Hưng vượt qua khó khăn những ngày hòa nhập, sau này trở thành một ông chủ trẻ, có trong tay hàng chục lao động.

Năm nào cũng thế, Hưng lại lái xe lên trại giam, thăm người quản giáo đã giúp mình vững vàng. Món quà mà anh đem đến chỉ là lẵng hoa với tấm bưu thiếp nhưng ai cũng cảm động, nhất là những quản giáo bởi không phải những kẻ tù tội khi quay về còn nhớ tới các “thầy” của mình.

Không có điều kiện đến thăm “thầy” như anh Hưng song Nguyễn Thị Phụng, ở Kim Sơn, Ninh Bình lại thể hiện lòng biết ơn đối với người đã dìu dắt mình bằng cách vài tháng lại gọi điện hỏi thăm.

Gia cảnh khó khăn, chồng chết vì nghiện để lại cho Phụng một gia tài gồm 8 đứa con không mắc bệnh thần kinh thì tàn tật. Để có tiền nuôi con và thuốc thang, Phụng gia nhập đội quân bán ma túy rồi bị bắt.

Những ngày Phụng trả án trong trại giam Ninh Bình, những món quà nhỏ mà quản giáo Bùi Thị Tâm đem đến khi thì cái áo, lúc thì viên thuốc, gói kẹo đã hun đúc cho Phụng một nghị lực sống. Những lời khuyên chân tình, sự tác động của quản giáo để người thân của Phụng cưu mang bọn trẻ đã khiến người đàn bà này vững tâm cải tạo.

Dịp 30-4-2011, Phụng được tha tù trước thời hạn và kể từ đó đến nay, giữa hai người phụ nữ ấy trở thành thân thiết, thường xuyên trao đổi qua điện thoại. Lần nào nói chuyện, Phụng cũng khoe về công việc của mình còn quản giáo thì mừng vì đã cứu được một người không quay lại con đường làm ăn tội lỗi.

Manh áo ấm mùa đông

Không chỉ cho những lời khuyên chân tình, nhiều quản giáo còn bỏ tiền túi của mình mua tặng phạm nhân những vật dụng tối thiểu như tấm áo, chiếc nạng gỗ hay thậm chí là những bát cháo cho con phạm nhân.

Tình cảm đó thể hiện rất rõ ở trại giam công an tỉnh Điện Biên, nơi mà các phạm nhân chủ yếu là người dân tộc, cuộc sống còn nhiều thiếu thốn. Hôm chúng tôi lên Điện Biên, trời lạnh buốt, từng đợt gió liên tục ào qua khiến ai cũng chỉ muốn cho tay vào túi áo.

Phòng làm việc của giám thị Đỗ Xuân Hương ngay ở đầu hồi, chúng tôi đang nói chuyện thì một quản giáo ào vào bảo: “em mua cho cháu bé thêm cái áo bông nữa nhé, rét thế này, tội nghiệp”.

Đứa trẻ mà quản giáo Phạm Hạ Long ở trại giam Công an tỉnh Điện Biên nhắc đến đó là con của phạm nhân Giàng Thị Dếnh, SN 1979 ở Nưa Ngan, huyện Điện Biên, phạm tội mua bán ma túy.

Chồng chết, người thân không đoái hoài, Dếnh vào tù, bế theo đứa con dưới 3 tuổi. Người vùng cao lại nhà nghèo, bình thường cái ăn còn không đủ lấy đâu tiền mua quần áo nên hai đứa con của Dếnh cứ đứa có quần thì thôi áo, đứa có áo thì thôi quần, rét quá thì đốt lửa sưởi.

Hôm Dếnh được chuyển từ dưới huyện lên, nhìn đứa trẻ bấu chặt mẹ, mặt mũi tím tái vì lạnh, trên người độc một manh áo, quản giáo Long liền cởi chiếc áo đang mặc, quàng lên người đứa bé. Người đàn bà tù tội ngỡ ngàng, đến chiều thì reo lên sung sướng khi thấy anh Long xuất hiện với bộ quần áo ấm dành cho trẻ con.

Từ hôm đó con của phạm nhân Dếnh trở thành con của cán bộ trại, được mặc áo ấm, có nhiều thức ăn do các anh bớt khẩu phần ăn hoặc quyên góp tiền mua thêm. Thấy con mình được các chú Công an chăm sóc, sạch sẽ, béo khỏe, Dếnh thật thà: “em còn một đứa con lên 5 ở ngoài nữa, cán bộ cho em đón nốt vào đây cho nó được sung sướng”.

Không chỉ với trẻ nhỏ mà ngay cả những phạm nhân tật nguyền cũng được các anh quan tâm. Điển hình như phạm nhân Lò Thị Hải, được chuyển từ Mường Ẳng lên, chờ đi trại cải tạo, do hai chân tàn tật, được cán bộ tặng cho đôi nạng gỗ kèm theo một túi vật dụng. Nhận quà mà Hải cứ đờ người ra, không thể nói được gì vì quá xúc động.

Không chỉ những phạm nhân nữ mà với những nam phạm nhân, các quản giáo cũng có nhiều cách cảm hóa thấm đẫm tình người. Ấy là những lời khuyên chân tình dành cho những tử tù tìm cách quậy phá, chống đối vì bất cần; là những việc làm khiến những phạm nhân hay vi phạm kỷ luật nhận ra lẽ phải, chuyển biến trong tư tưởng, xác định được lập trường, yên tâm cải tạo.

Điển hình như trường hợp phạm nhân Phạm Thế Quang, sinh năm 1989, quê ở thành phố biển Hải Phòng. Từ nhỏ đã bị bố mẹ bỏ rơi nên Quang sống rất hoang dã, lúc nào cũng chỉ có ý nghĩ dùng sức mạnh để trấn áp người khác. Vào trại giam vì tội cướp khi còn đang tuổi vị thành niên, ở trại giam nào anh ta cũng quậy phá, thậm chí còn đánh chết một phạm nhân cùng buồng.

Về trại giam Vĩnh Quang, dưới sự quản lý của quản giáo Tạ Huy Bằng, Quang tỏ ra cứng đầu cứng cổ nhưng rồi nước mắt cũng đã rơi trên khuôn mặt bất cần trước cử chỉ ân cần của quản giáo. Trò chuyện với chúng tôi, Quang bẽn lẽn bảo không ngờ vào đây, được quản giáo coi như con, trước khi giao việc gì cũng hỏi xem có làm được không, vướng mắc ở đâu thì giải tỏa….

Dẫu ở trong hoàn cảnh nào thì vẫn là con người với con người, thế nên chuyện giữa quản giáo với phạm nhân vẫn còn đó nhiều câu chuyện cảm động, thấm đẫm tình người và mỗi khi Tết đến xuân về, lại có những người một thời lầm lỗi quay về nơi mình từng cải tạo, cảm ơn những người đã giúp mình. Trong hành trang của họ, tình người mà các quản giáo gieo vào lòng họ luôn là bài học giúp họ vững bước, nhìn ra con đường sống chính đáng, lương thiện.