Lý do Trung Quốc quyết không nâng giá Nhân dân tệ

Những tuần gần đây, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu, ông Jean-Claude Trichet cũng kêu gọi về một đồng Nhân dân tệ mạnh. Thế nhưng Trung Quốc sẽ chỉ điều chỉnh tỷ giá đồng Nhân dân tệ khi thấy phù hợp chứ không phải do áp lực từ phía thế giới.

Trong khoảng thời gian 3 năm đến tháng 7/2008, Trung Quốc đã để đồng Nhân dân tệ tăng giá 21% so với đồng USD thế nhưng sau đó lại neo tỷ giá trở lại. Hậu quá, tỷ trọng thương mại của đồng Nhân dân tệ trong năm nay đi xuống bởi đồng USD yếu trong khi đó các đồng tiền khác tăng giá nhảy vọt.

Kỳ vọng về thay đổi trong chính sách của Trung Quốc đối với Nhân dân tệ tăng lên trước chuyến thăm của Tổng thống Obama tới Trung Quốc và sau khi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đột ngột thay đổi tuyên bố thông thường về hướng điều chỉnh đồng Nhân dân tệ trong bản báo cáo của họ.

Tuy nhiên chính sách ngoại hối tại Trung Quốc lại thuộc sự kiểm soát của Hội đồng Nhà nước chứ không phải Ngân hàng Trung ương. Nhiều nhà hoạch định chính sách, đặc biệt là quan chức Bộ Thương mại, không ủng hộ bất kỳ thay đổi nào ở hiện tại.

Ngày 16/11, phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố: “Chúng tôi không nghĩ rằng đà phục hồi của kinh tế toàn cầu sẽ được hưởng lợi nếu một nước yêu cầu nước khác phải nâng giá đồng tiền trong khi chính nước đó hạ giá đồng tiền. Điều đó là không công bằng”.

Một ngày trước đó, ông Liu Mingkang, quan chức cấp cao trong ngành ngân hàng Trung Quốc đổ lỗi cho Mỹ về việc đồng USD yếu sẽ khiến bong bóng giá tàn sản trên toàn cầu “phình to”.

Nhiều chuyên gia nước ngoài cho rằng Trung Quốc cũng sẽ hưởng lợi khi đồng Nhân dân tệ mạnh, sự thiếu cân bằng toàn cầu sẽ giảm đi. Nếu đồng Nhân dân tệ mạnh mang lại nhiều lợi ích cho Trung Quốc, vậy tại sao họ không muốn nâng giá đồng tiền này? Trung Quốc phủ nhận cáo buộc cho rằng chính sách tỷ giá hối đoái đã mang lại cho Trung Quốc lợi thế vượt trội.

Năm ngoái khi Trung Quốc duy trì đồng Nhân dân tệ ở tỷ giá cố định với đồng USD trong suốt thời kỳ khủng hoảng tài chính trong khi đồng tiền của các nước khác mất giá. Từ đầu năm 2008, thực tế đồng Nhân dân tệ tăng giá với các loại tiền tệ chỉ trừ đồng yên.

Trung Quốc cũng tuyên bố họ đã làm rất nhiều để giúp cân bằng lại kinh tế toàn cầu. Nhờ chính sách tài khóa và tiền tệ của nước này, nhu cầu nội địa của Trung Quốc vươn lên đóng góp 12% GDP trong năm nay trong khi xuất khẩu chỉ đóng góp 4% tăng trưởng GDP.

Các nhà hoạch định chính sách kinh tế Trung Quốc đồng ý rằng trong dài hạn đồng Nhân dân tệ cần được định giá cao hơn thế nhưng hiện tại chưa phải thời điểm thích hợp bởi xuất khẩu Trung Quốc vẫn liên tiếp giảm, mức giảm lên tới 14% trong 12 tháng qua.

Lý thuyết cho rằng việc định giá lại đồng nhân dân tệ sẽ giúp Trung Quốc thắt chặt chính sách tiền tệ xem chừng đã bị đơn giản hóa quá mức. Kinh nghiệm từ năm 2005 cho thấy việc Nhân dân tệ tăng giá từ từ sẽ khiến nhà đầu tư kỳ vọng nhiều hơn vào việc tăng giá tiếp theo, dòng tiền đầu tư nóng từ bên ngoài gây sức ép lên thanh khoản nội địa.

Một đợt nâng giá lớn là phù hợp bởi sẽ ngăn đồng nội tệ tiếp tục tăng giá. Thế nhưng việc nâng giá đồng Nhân dân tệ thêm tận 25% theo đề xuất của một số chuyên gia sẽ đẩy hàng loạt doanh nghiệp xuất khẩu phá sản chỉ trong 1 đêm.

Một số chuyên gia kinh tế cảnh báo người ta có thể đã thổi phồng những điểm lợi mà Mỹ được hưởng từ việc nâng giá đồng Nhân dân tệ. Đồng nhân dân tệ mạnh hơn sẽ không thể khiến thâm hụt thương mại Mỹ giảm sâu.

Thay vào đó người tiêu dùng Mỹ sẽ có thể phải trả giá cao hơn cho hàng nhập khẩu từ Trung Quốc hay nhiều nước khác như Việt Nam. Điều này chẳng khác gì bắt người Mỹ chịu thêm một thứ thuế mới.

Những yếu tố trên giúp giải thích tại sao Trung Quốc hiện đang còn chần chừ trong nâng giá nhân dân tệ.

Ngọc Diệp
Theo CafeF/Economist