Bài toán lãi suất vẫn khó

Bài toán lãi suất vẫn sẽ tiếp tục là bái toán khó cho các ngân hàng và cả nhà làm chính sách trong thời gian tới.

Khi Thông tư 19 sửa đổi một số điểm trong Thông tư 13 được ban hành, nhiều ngân hàng lẫn chuyên gia dự báo lãi suất sẽ có khả năng giảm cũng như tăng trưởng tín dụng của toàn ngành sẽ khả quan hơn trong những tháng cuối năm.

Thực tế đã phần nào chứng minh. Thông tư 19 ra đời không nhắc đến việc ngân hàng dùng vốn vay trên thị trường liên ngân hàng để cấp tín dụng không quá 20% vốn huy động từ dân cư được quy định trước đây, cũng như các ngân hàng có thể sử dụng vốn vay từ ngân hàng khác kỳ hạn từ 3 tháng trở lên để cấp tín dụng. Do vậy, trong tuần đầu tiên của tháng 10 khi thông tư này được áp dụng, doanh số giao dịch trên thị trường liên ngân hàng là nơi các ngân hàng giao dịch với nhau tăng mạnh.

Theo NHNN, tổng doanh số giao dịch trên thị trường liên ngân hàng trong tuần đạt khoảng 171.265 tỉ đồng và 3,5 tỉ USD, bình quân đạt khoảng 28.544 tỉ đồng và 586 triệu USD một ngày, tăng gần gấp đôi bình quân những tuần gần đây.

Ông Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Kinh doanh trường Đại học Ngân hàng TPHCM, cho biết điều này đã chứng minh rằng dòng vốn trên thị trường đã lưu thông được, giải quyết vấn đề trước mắt là vốn cho nền kinh tế.

“Sự cởi mở trên sẽ có mặt trái của nó, đó là làm cho các ngân hàng nhỏ ỷ lại vì vay vốn trên thị trường liên ngân hàng dễ và lãi suất thấp hơn vay từ dân cư. Tuy nhiên, chính sách nào cũng có mặt trái của nó, hệ quả xấu đến đâu còn phải chờ xem, nhưng nếu không mở van cho nguồn vốn được thông thì bằng cách này hay cách khác các ngân hàng cũng sẽ lách luật”, ông Dương nói.

Đóng

Tuy nhiên mới đây, Thủ tướng đã đưa ra chỉ thị tăng cường thực hiện các biện pháp bình ổn giá cả thị trường cuối năm 2010, trong đó có đề cập NHNN nghiên cứu để có chính sách, cơ chế phù hợp cho phép các ngân hàng thương mại có thể rút nhanh tiền ra khỏi lưu thông để giảm bớt áp lực tăng giá, nhất là vào dịp cuối năm khi khối lượng thanh toán các công trình dự án được thực hiện với mật độ cao và dịp lễ, tết khi lượng tiền thưởng, tiền lương được chi trả với khối lượng lớn.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ ngành tăng cường các biện pháp quản lý giá cả những mặt hàng thiết yếu và bình ổn giá cho dịp Tết Nguyên Đán.

Như vậy, có thể thấy chủ trương của Chính phủ sẽ là tập trung vào kiềm chế lạm phát trong những tháng cuối năm để có thể giữ lạm phát ở mức 8% như mục tiêu đã đề ra. Điều này có thể sẽ dẫn đến khả năng siết chặt chính sách tiền tệ trong thời gian tới.

Chuyên gia Michel Tosto của Công ty Chứng khoán Bản Việt cho rằng, hiện NHNN và ngân hàng thương mại đang tìm ra cách tối ưu để có thể thực hiện chỉ thị trên.

“Còn quá sớm để khẳng định rằng chính sách đã chuyển từ mục tiêu tăng trưởng sang kiềm chế lạm phát, nhưng trong thực tế, mục tiêu GDP đã đạt được trong năm nay, như vậy kiểm soát lạm phát rõ ràng là mục tiêu thứ hai trong danh sách những việc cần làm của Chính phủ. Chúng ta có khả năng sẽ thấy những biện pháp siết như tăng lãi suất, tăng dự trữ bắt buộc, hoặc buộc các ngân hàng mua trái phiếu”, vị chuyên gia này nói.

Bài toán lãi suất vẫn khó

Ông Lê Thẩm Dương cho rằng, các ngân hàng hiện chỉ có hai nguồn thu đó là từ lãi cho vay và phí dịch vụ. Thế nhưng, sàn vàng đã bị đóng cửa, phí dịch vụ còn lại của các ngân hàng cũng chẳng còn là bao, cho nên chắc chắn ngân hàng sẽ tập trung để tăng lợi nhuận từ lãi vay.

Mà lãi suất cho vay của các ngân hàng không giảm được lại còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố như tỷ giá tăng liên tục (hơn 5% trong 9 tháng), lãi suất trái phiếu chính phủ cao, đồng thời rủi ro cho vay doanh nghiệp cũng đang cao dần khi tình trạng tồn kho của doanh nghiệp vẫn còn cao. "Hiện vẫn chưa có giải pháp cho những vấn đề này", ông Dương nói.

Nhiều ngân hàng đã công bố giảm lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp xuống còn 13-14,5%/năm, và cho nông nghiệp hoặc hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ là 11,5-13%. Tuy nhiên, chỉ những khách hàng quen, có lịch sử vay tốt, và tình hình kinh doanh khả quan mới tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ này. Trong khi đó, một số ngân hàng nhỏ lại âm thầm nâng lãi suất cho vay lên cao.

Chị T., chủ một cơ sở sản xuất, rất bất ngờ khi Ngân hàng Việt Á nơi chị vay tiền đột ngột thông báo nâng lãi suất cho vay từ 1,25% lên 1,38%/tháng, tức lên đến 16,56%/năm từ mức 15% trước đây. Mức lãi suất trên mặc dù là dành cho sản xuất kinh doanh nhưng lại đang ngang bằng mức cho vay tiêu dùng mà các ngân hàng công bố.

Chị T. cho rằng, ngân hàng cho biết lãi suất sẽ điều chỉnh 3 tháng một lần, khoản vay của chị vừa đến tháng thứ 4 thì ngân hàng đã lập tức tăng lãi suất trong bối cảnh Chính phủ đang chủ trương giảm lãi suất cho doanh nghiệp.

Như vậy, bài toán lãi suất vẫn sẽ tiếp tục là bái toán khó cho các ngân hàng và cả nhà làm chính sách trong thời gian tới. Mà nếu chỉ có những biện pháp như kêu gọi các ngân hàng tự nguyện giảm lãi suất thì việc giảm lãi suất sẽ khó bền vững.