Số lượng các trận lốc xoáy quy mô lớn đang ngày càng tăng

(Dân trí) - Theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science, tần suất các trận vòi rồng với quy mô lớn ở Mỹ đang dần tăng lên, đặc biệt là nó còn diễn ra theo cách cực đoan nhất.

Số lượng các trận lốc xoáy quy mô lớn đang ngày càng tăng - 1

Joel E.Cohen là một giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Chicago tham gia vào nhóm nghiên cứu này và phát hiện rằng, dường như sự gia tăng các cơn lốc xoáy không phải là hậu quả của sự nóng lên toàn cầu như các mô hình nghiên cứu trước đó đã nhận định.

Thay vào đó, nghiên cứu này cho thấy sự gia tăng về tần suất có liên hệ chặt chẽ với xu hướng thay đổi vận tốc gió đột ngột theo phương thẳng đứng trong các siêu bão, và sự thay đổi này không liên quan gì đến việc khí hậu nóng lên.

Cohen cho rằng “yếu tố đang thúc đẩy làm gia tăng bùng phát các hiện tượng cực đoan - với đa số các thiệt hại to lớn về tính mạng đều có liên quan đến các trận lốc xoáy - còn cách rất xa so với khả năng của khoa học khí hậu hiện nay”.

Ông Cohen là Giáo sư Abby Rockefeller Mauzé tại đại học Rockefeller và cũng là Giáo sư về Khoa học Trái đất và Môi trường tại Đại học Columbia. Ông đã thực hiện nghiên cứu này trong thời gian thỉnh giảng tại khoa Thống kê của Đại học Chicago.

Bùng phát vòi rồng là sự kiện thời tiết quy mô lớn kéo dài trong 1 đến 3 ngày, thường kèm theo một vài cơn giông và 6– hoặc nhiều hơn – cơn lốc xoáy xảy ra liên tiếp.

Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã sử dụng các công cụ thống kê mới, bao gồm cả việc phân tích các giá trị cực đoan – một nhánh phân tích thống kê để ứng phó với độ lệch – để phân tích các dự đoán về khí tượng có liên quan đến bùng phát lốc xoáy dựa trên dữ liệu quan sát được và kết hợp với bộ dữ liệu từ Cục Quản trị khí hậu và đại dương quốc gia của Mỹ.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, số lượng các cơn lốc xoáy tại các trận lốc xoáy bùng phát dữ dội nhất trong một khoảng thời gian là 5 năm đã tăng gấp đôi trong nửa thế kỷ qua. Điều này có nghĩa là trong năm 1965, dự đoán về số trận bùng phát tồi tệ nhất trong 5 năm tiếp theo là có khoảng 40 trận lốc xoáy, thì con số này đối với dự đoán vào năm 2015 sẽ là 80 trận lốc xoáy trong 5 năm tiếp theo.

Giáo sư Cohen cho biết “việc xem xét dữ liệu của hàng ngàn cơn lốc xoáy được ghi lại ở Hoa Kỳ trong nửa thế kỷ qua cho phép các nhà khoa học đặt ra những câu hỏi mới và khám phá các thay đổi mới, quan trọng về vấn đề này”.
Để hiểu rõ hơn về tần suất gia tăng của các trận bùng phát lốc xoáy, các nhà nghiên cứu đã xem xét hai thông số: dòng đối lưu mang năng lượng tiềm năng sẵn có (CAPE) và độ xoắn ốc tương đối của cơn bão – đo bằng độ gió giật theo phương thẳng đứng.

Các nghiên cứu trước đó đã phỏng đoán rằng việc khí hậu nóng lên có thể làm tăng thông số CAPE, tạo điều kiện phù hợp để gia tăng giông bão nghiêm trọng và khả năng bùng phát vòi rồng. Tuy nhiên, Cohen và các cộng sự lại thấy rằng thay vì thế, sự gia tăng bùng phát này lại được định hướng bởi độ xoắn ốc của cơn bão – yếu tố không hề được dự đoán là sẽ gia tăng dưới tác động của khí hậu nóng lên gây ra.

Đồng tác giả của nghiên cứu này, giáo sư Michael K. Tippett – hiện công tác tại Đại học Columbia - cho rằng “nghiên cứu này đã đặt ra những câu hỏi mới về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tới các cơn bão khốc liệt, và cái gì phải chịu trách nhiệm cho xu hướng này. Trên thực tế, việc nhóm nghiên cứu không thấy dấu hiệu nào về sự nóng lên toàn cầu gây ra thay đổi dữ liệu thống kê về các trận lốc xoáy có thể là do 2 khả năng: sự gia tăng này không phải do khí hậu nóng lên gây ra, hoặc khí hậu nóng lên có một tác động nào đó tới hoạt động của vòi rồng mà chúng ta vẫn chưa thể hiểu được”

Anh Thư (Theo Phys)