NASA đã tái lập liên lạc lại với tàu vũ trụ quan sát mặt trời sau gần hai năm im lặng

Cặp đôi song sinh của tàu vũ trụ STEREO (Đài quan sát năng lượng mặt trời - Solar Terrestrial Relations Observatory) đã được phóng từ tháng 10/2006 để nghiên cứu các cơn phun trào cực quang của mặt trời (coronal mass ejections – CME) hay còn gọi là Gió mặt trời, đây là sự kiện giải phóng một luồng hạt điện tích ra khỏi bề mặt của mặt trời, có thể kích động từ trường trái đất tạo thành bão từ, nếu bão từ đủ lớn sẽ làm gián đoạn vệ hoạt động vệ tinh và lưới điện.

Cũng vì thế, CME là nguồn năng lượng mạnh mẽ nhất kết nối Trái Đất và Mặt trời. Tuy nhiên, bất chấp tầm quan trọng của CME, các nhà khoa học vẫn chưa thể hiểu đầy đủ về nguồn gốc và sự tiến hóa, cũng như về kết cấu và mức độ ảnh hưởng của CME trong không gian liên hành tinh.

Các hình ảnh quan sát được từ STEREO sẽ cho phép các nhà khoa học xác định được bản chất và nguồn gốc cơ bản của CME. Một trong hai tàu vũ trụ là STEREO – A quay xung quanh mặt trời ở phía trước của Trái đất vẫn hoạt động bình thường, trong khi tàu STERO – B quay ở phía sau.

Tàu vũ trụ này được thiết kế để liên lạc với Trái đất hàng ngày, và chúng sẽ tự khởi động lại nếu không liên lạc sau 72 giờ. Nhưng nhiệm vụ này – ban đầu chỉ dự định hoạt động đến năm 2008 – đã được kéo dài hơn nữa. Do đó, thời gian hoạt động lớn hơn 4 lần so với thiết kế ban đầu sẽ gây ra những thách thức liên quan đến hoạt động của bất kỳ tàu vũ trụ nào.

Trong trường hợp của STEREO, quỹ đạo là rào cản lớn nhất. Tốc độ trôi chậm rãi giống nhau của hai tàu quan sát cung cấp cho chúng ta những góc nhìn khác nhau về mặt trời, có nghĩa là quỹ đạo của các tàu này đã đưa chúng vào một khu vực mà chúng sẽ nằm ở phía bên kia mặt trời so với trái đất trong hơn 3 tháng – khi ở trong khu vực đó sẽ không thể thực hiện được các thông tin liên lạc.

Những người vận hành nhiệm vụ này – STEREO Missions Operations đã thử nghiệm một hệ thống để đối phó với sự im lặng kéo dài này vào ngày 1/10/2014 khi STEREO – B không có phản ứng. Nhóm nghiên cứu cho rằng tàu vũ trụ này đã vô tình cài đặt chế độ tự quay, có nghĩa là các ăng-ten của nó không chỉ về phía Trái đất và các tấm pin mặt trời của nó không đối diện với mặt trời và phải sạc pin liên tục. Một vấn đề tương tự cũng xảy ra gần đây với kính thiên văn tia X-ray của Nhật Bản.

NASA vẫn sử dụng mạng không gian Deep Space Network – DSN để lắng nghe các tín hiệu của STEREO – B, và đến 10h27’ giờ GMT ngày 21/8 - tức là hơn 22 tháng sau khi bị mất tín hiệu họ đã thành công . Các tín hiệu gửi xuống đã được theo dõi trong vài giờ để xác định động thái của con tàu này, sau đó máy phát điện áp cao đã được hỗ trợ để tiết kiệm pin.

Đội STEREO Missions Operations đã lên kế hoạch cho kế hoạch phục hồi để đánh giá tình trạng của con tàu, tái thiết lập quyền kiểm soát và đánh giá tất cả các hệ thống và công cụ phụ trợ.