“Hiệu trưởng sẽ biết chuyện chạy trường, nếu quản lý tốt”

PGS.TS. Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng đã chia sẻ như vậy bên hành lang Quốc hội ngày 29/5 về hiện tượng quá tải học sinh vào các trường chuyên, lớp chọn cũng như việc dư luận xôn xao chạy trường lên đến hàng nghìn USD.

Năm nay số lượng học sinh quá tải, thừa vào lớp 1 lên tới 11.000 học sinh so với năm ngoái. Theo bà, ngành giáo dục phải giải quyết áp lực chạy trường như thế nào và tại sao chúng ta không có sự dự báo, tính toán trước?

Những năm đẹp, tỷ lệ sinh nhiều nên hiện tượng đột biến là khó tránh. Chúng ta có dự trù mấy cũng khó mà khắc phục được ngay và cần có quá trình. Do đó, chúng ta phải chia sẻ với ngành giáo dục.

Mùa tuyển sinh đang đến, theo bà, có nên thay đổi trong tuyển sinh lớp 1 hay không khi mà theo quy định, đến ngày 1/7 mới nhận hồ sơ tuyển sinh nhưng thực tế có những trường đã hoàn thành việc tuyển sinh từ trước đó?

Tôi nhất trí là trong chuyện tuyển sinh phải công khai, minh bạch cho các phụ huynh học sinh biết để trẻ em cũng có quyền bình đẳng trong lựa chọn trường, chứ không chỉ riêng phụ huynh. Nhưng muốn vậy phải có sự kết nối và dự báo giữa cơ quan dân số và giáo dục để có sự chủ động ứng phó.

Dư luận đang rỉ tai nhau việc chạy trường điểm, lớp chuyên, lớp chọn cho con lên tới cả nghìn USD. Bà có nhận được thông tin nào về chuyện chạy trường này, trường kia với giá cả nghìn USD không?

Tôi có nghe đồn nhưng thực hư thế nào thì tôi chưa biết và cũng chưa nhận được đơn thư nào phản ánh chuyện này. Đại biểu Quốc hội muốn phát biểu về vấn đề này cần những thông tin chính xác.

Một số phụ huynh than thở việc chạy trường, chạy lớp cho con tốn kém và mệt mỏi nhưng không dám ra làm chứng bởi sợ ảnh hưởng đến con cái của họ. Theo bà, làm thế nào để bảo vệ người phản ánh và cả con cái họ?

Việc này đúng là rất khó, nó phụ thuộc vào cái tâm và cái tầm của lãnh đạo từng trường, từng đơn vị. Hiệu trưởng hoàn toàn có thể biết chuyện chạy lớp, chạy trường nếu họ quản lý cán bộ tốt.

Tôi rất muốn trong ngành giáo dục có giám sát, kiểm tra và các tổ chức chính trị xã hội cũng nên cùng tham gia giám sát, đặc biệt là phụ huynh cũng cần có sự phối hợp thông tin.

Tôi cũng nhận được những lời nhờ vả từ người quen về việc xin trường nọ, lớp kia. Nếu tôi nhờ, trong trường hợp các cơ sở có thể giúp được và thấy hợp lý, họ giúp đỡ rất nhiệt tình và không có điều kiện gì kèm theo về mặt vật chất, hoàn toàn giúp đỡ vô tư.

Để giảm tải cho các trường, nhất là với chuyện chạy trường chuyên, lớp chọn, ngành giáo dục dùng hộ khẩu để phân tuyến các cấp học sinh. Theo đánh giá của bà, phương án này liệu có đem lại hiệu quả cao không?

Quản lý bằng hộ khẩu có cái tốt nếu xét về mặt đô thị, còn với chuyện phân tuyến học sinh, do mật độ dân số tập trung rất cao ở các quận nội thành thì chưa thật sự hiệu quả.

Phải công nhận rằng các trường ở các quận nội thành có truyền thống lâu đời, có chất lượng giáo dục tương đối cao và đồng đều nên việc phụ huynh muốn cho con vào các trường ở nội thành là nhu cầu chính đáng.

Do đó, ngành giáo dục nên có nghiên cứu để giải quyết mối quan hệ giữa hộ khẩu và trường thì hay hơn.

Nhưng thưa bà, nếu không dùng hộ khẩu để phân tuyến và cứ khuyến khích cha mẹ học sinh cho con vào các trường tốt thì lại xảy ra hiện tượng quá tải?

Đúng là như vậy, thế nên tôi mới cho rằng, ngành giáo dục nên nghiên cứu lại, có hướng phân bổ đội ngũ giáo viên tốt ở tất cả các trường và cải thiện cơ sở vật chất của tất cả các trường thì mới có thể khắc phục được hiện tượng quá tải ở những trường “hot”.

Nếu tạo mọi điều kiện cho giáo viên giỏi thì họ không nhất thiết cứ phải tập trung ở các trường nội thành. Do đó, ngành giáo dục nên có những chế độ đặc thù cho các giáo viên, không nhất thiết phải dựa vào các chính sách của nhà nước quá. Ví dụ, ngành giáo dục thành phố hoàn toàn có thể có những cơ chế riêng về điều kiện ăn ở, đi lại, mức lương… nếu giáo viên chấp nhận dạy học ở xa.

Xin cảm ơn bà!

Nguyễn Hiền (ghi)