"Tổng thống Trump sẽ đẩy mạnh quan hệ toàn diện Việt - Mỹ"

(Dân trí) - PGS-TS Cù Chí Lợi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Mỹ - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cho rằng, chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump truyền đi thông điệp mạnh mẽ về cam kết của Mỹ đối với khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đồng thời thể hiện sự coi trọng vai trò của Việt Nam trong chính sách Châu Á của Mỹ.

Quan hệ Việt – Mỹ thay đổi thế nào sau chuyến thăm của ông Donald Trump?

Chuyến thăm là dấu ấn đặc biệt trong quan hệ Việt – Mỹ

Chuyến công du châu Á của ông Donald Trump trong 13 ngày được cho là chuyến công du dài nhất trong lịch sử các đời Tổng thống Mỹ. Trong đó, ông Donald Trump dành hơn 2 ngày để đến Việt Nam dự Hội nghị cấp cao lãnh đạo các nền kinh tế APEC và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của chuyến thăm trong bối cảnh hiện nay?

Chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam và dự Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) của Tổng thống Mỹ Donald Trump là dịp để nước Mỹ khẳng định cam kết và sự quan tâm của mình đối với khu vực. Nó truyền đi thông điệp mạnh mẽ về cam kết của Mỹ trong việc hợp tác và liên kết ở Châu Á – Thái Bình Dương.

Khi ông Donald Trump lên nắm quyền, với những tuyên bố về chính sách đối ngoại của mình như: thay đổi chiến lược “Xoay trục sang Châu Á – Thái Bình Dương” của người tiền nhiệm Barack Obama và rút Mỹ khỏi TPP, làm dấy lên lo ngại Châu Á sẽ không được ông Trump quan tâm như những đời Tổng thống Mỹ trước đây. Việc ông Trump đến dự APEC 2017 đồng thời thực hiện chuyến công du Châu Á dài 13 ngày cho thấy Mỹ không hề thờ ơ trước sự phát triển chung của khu vực mà rất quan tâm đến hội nhập quốc tế nói chung.

Đây cũng là dịp để Mỹ tỏ rõ quan điểm, thái độ của mình không chỉ về chính sách thương mại mà cả các vấn đề nóng bỏng của khu vực như: vũ khí hạt nhân ở Triều Tiên, tranh chấp ở Biển Đông... Từ đó, xác lập vị thế và vai trò của Mỹ ở hiện tại và trong tương lai ở khu vực này.

PGS-TS Cù Chí Lợi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Mỹ .
PGS-TS Cù Chí Lợi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Mỹ .

Đây cũng là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ thăm Việt Nam ngay trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ, ông Trump cũng chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên ở các nước Đông Nam Á. Điều này thể hiện, nước Mỹ có mối quan tâm đặc biệt và muốn thúc đẩy quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

Có thể nói chuyến thăm lần này là một sự kiện đặc biệt, là dấu ấn quan trọng trong quan hệ Việt – Mỹ.

So với chuyến thăm của Tổng thống Bill Clinton vào năm 2001, chuyến thăm của Tổng thống George W.Bush vào năm 2006 và chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama vào năm 2016 thì chuyến thăm của ông Donald Trump lần này có gì khác biệt, thưa ông?

Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump lần này chủ yếu thể hiện sự cam kết của nước Mỹ đối với khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Khác với các chuyến thăm của các đời Tổng thống trước, ông Donald Trump thực hiện chuyến công du Châu Á và thăm chính thức cấp nhà nước tới Việt Nam ngay trong năm đầu tiên cầm quyền. Điều này cho thấy Mỹ đang ưu tiên quan hệ với Châu Á và đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong sự phát triển chung của khu vực.

Chính sách của chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump vẫn còn đang trong giai đoạn hình thành. Vì thế, chuyến thăm lần này sẽ là yếu tố để Mỹ định hình chính sách của mình đối với khu vực Châu Á, Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Chuyến thăm cũng giúp tăng cường quan hệ hợp tác giữa Mỹ và các nước trong khu vực cũng như thúc đẩy hợp tác song phương với Việt Nam.

"Việt Nam có vai trò quan trọng trong chính sách Châu Á của Mỹ"

Chuyến công du châu Á của ông Donald Trump diễn ra trong bối cảnh an ninh khu vực ngày càng phức tạp đặc biệt là diễn biến trong cuộc khủng hoảng hạt nhân ở Triều Tiên, tình hình tại Biển Đông… Theo ông, điều này đặt ra thách thức gì cho người đứng đầu nước Mỹ khi phải thể hiện vai trò cũng như những cam kết của Mỹ đối với khu vực này?

Từ lâu nước Mỹ đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì ổn định, an ninh trật tự của các khu vực trên thế giới trong đó có Châu Á – Thái Bình Dương. Thời gian gần đây, khu vực này nổi lên nhiều diễn biến phức tạp, đó là vũ khí hạt nhân ở Triều Tiên rồi những tranh chấp chủ quyền tại biển Hoa Đông… Tôi cho rằng, trong chuyến công du lần này, ông Trump sẽ đưa ra những cam kết hướng đến duy trì một môi trường ổn định, thúc đẩy hợp tác và giảm thiểu những căng thẳng giữa các nước trong khu vực.

Những cam kết như ông vừa đề cập, sẽ được cụ thể hóa ra sao, thưa ông?

Không phải ngẫu nhiên mà nước Mỹ chủ động thúc đẩy quan hệ với Việt Nam và muốn đẩy quan hệ giữa hai nước lên một tầm cao mới. Trong bối cảnh, quan hệ hai nước vẫn còn những rào cản từ quá khứ, những bước tiến mới này cho thấy Mỹ rất coi trọng vai trò của Việt Nam trong sự phát triển chung của khu vực.

Việt Nam với dân số hơn 90 triệu người, lớn hơn bất kỳ một nước Châu Âu nào và là một nền kinh tế đang phát triển nhanh, có triển vọng. Với tốc độ phát triển như hiện nay, Việt Nam chính là thị trường tiềm năng của Mỹ. Đặc biệt trong bối cảnh hợp tác và phát triển an ninh khu vực, Việt Nam có vị trí địa lý quan trọng, chúng ta có sức mạnh dân tộc mà không phải nước nào cũng có được.

Chính vì thế, trong tính toán về chính sách Châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng thì không riêng gì Mỹ, những nước lớn đều không thể bỏ qua việc tiếp tục thúc đẩy quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Quan hệ Việt – Mỹ sẽ được nâng lên một tầm cao mới

Ông kỳ vọng gì về những thỏa thuận mà Việt Nam và Mỹ có thể đạt được sau chuyến thăm lần này?

Có thể nói chuyến thăm lần này đã tạo ra một đà mới để nâng cao niềm tin, hiểu biết song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Trên nền tảng đó, hai nước có thể có những bước mới về hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, quốc phòng…. Tôi hy vọng Việt Nam – Hoa Kỳ sẽ đạt được những thỏa thuận về cơ chế hợp tác song phương.

Thông qua cơ chế đó,hai bên cùng mở cửa thị trường cho nhau và cùng đẩy mạnh việc hợp tác kinh tế theo hướng có lợi cho cả hai trên nền tảng tôn trọng sự khác biệt về chính trị.

Việt Nam - Hoa Kỳ đã chính thức trở thành quan hệ đối tác toàn diện từ năm 2013, ông có cho rằng sau chuyến thăm này quan hệ hai nước sẽ được nâng lên một tầm cao mới?

Có thể nói trong hơn 20 năm qua, kể từ ngày bình thường hóa quan hệ, Việt Nam và Mỹ đã có những bước phát triển rất mạnh mẽ. Hai nước từng bước thiết lập tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, tạo tiền đề vững chắc để hai bên tiếp tục vượt qua quá khứ, hướng tới tương lai và đưa quan hệ song phương ngày càng phát triển.

Về mặt kinh tế, với tốc độ gia tăng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ chiếm từ 10 – 20%/năm, Hoa Kỳ đã trở thành một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Chúng ta cũng là quốc gia xuất khẩu lớn nhất ở khu vực Đông Nam Á vào thị trường này. Ngược lại, trong thời gian gần đây, Hoa Kỳ cùng đầu tư rất nhiều vào Việt Nam, chúng ta là đối tác thương mại lớn của Mỹ.

Bên cạnh sự phát triển quan hệ song phương, Việt Nam và Mỹ cũng không ngừng tăng cường hợp tác trong các diễn đàn đa phương ở khu vực và trên thế giới.

Về mặt chính trị, có thể thấy cả hai nước đã có những dấu ấn đặc biệt. Năm 2015, Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng thực hiện chuyến thăm Mỹ, mở ra chương mới trong lịch sử hợp tác giữa 2 quốc gia từng là cựu thù.

Trong khi đó, chuyến thăm chính thức của Tổng thống Mỹ Barack Obama vào năm 2016 cũng đánh dấu cột mốc quan trọng trong việc cải thiện quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ. Đây cũng là sự kiện cho thấy sự chào đón của người dân Việt Nam với Hoa Kỳ rất nồng nhiệt, tình cảm. Hay gần đây nhất chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nhằm góp phần duy trì đà quan hệ mà hai bên đã xây dựng được trong 20 năm qua. Có thể nói, hai nước đã đưa quan hệ song phương lên hợp tác toàn diện.

Đây là bước thay đổi rất lớn, theo hướng hai bên đã vượt qua những nghi ngờ, rào cản, từng bước thúc đẩy xây dựng niềm tin với nhau. Do đó, những sự kiện chính trị này là những dấu mốc quan trọng trong việc phát triển quan hệ song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.

Trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng, hai nước bước đầu cũng có những bước hợp tác trên nền tảng duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực.

Với chính sách của hai nước hiện nay, tôi tin quan hệ đối tác toàn diện Việt – Mỹ hoàn toàn có thể hướng tới mối quan hệ đối tác chiến lược trong thời gian tới.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hà Trang

Ảnh, Video: Toàn Vũ