Thủ tục hành chính và con người

Thủ tục hành chính đã minh bạch, đỡ phức tạp và dễ tiếp cận hơn. Cải cách thủ tục hành chính có thể coi là điểm sáng trong bức tranh kinh tế xã hội năm nay. Tuy nhiên, so với yêu cầu của nhân dân, cải cách hành chính vẫn chưa được như mong muốn. Thể chế, thủ tục hành chính có thể hoàn thiện nhưng cốt lõi vẫn là con người vận hành thủ tục đó. Phẩm chất của cán bộ công chức - đó mới là cốt lõi của vấn đề.

Bởi lẽ, nếu được chọn một nền hành chính mà ở đó tuy pháp luật và thủ tục chặt chẽ nhưng đội ngũ công chức kém, với một nền hành chính pháp luật và thủ tục chưa hoàn thiện nhưng công chức có năng lực và đạo đức công vụ, thì có lẽ người dân chọn cách thứ hai.

Thủ tục hành chính là sản phẩm của con người và là phương tiện để người dân sử dụng nó nhằm thỏa mãn lợi ích nào đó của mình. Thủ tục hành chính chuyên chở các quy định của pháp luật vào trong thực tế. Tuy nhiên, nhiều thủ tục quá và cái gì cũng cần thủ tục lại biến nó thành lực cản.

Nhà nước, công dân tự ràng buộc và bị ràng buộc bởi quá nhiều thủ tục mà xét cho cùng khổ cho cả hai bên. Xin đơn cử một trường hợp cho thấy thủ tục không phát huy tác dụng. Đó là trường hợp cấp giấy phép xây dựng. Khi người dân được sở hữu quyền sử dụng đất. Pháp luật cho phép người ta có thể xây nhà trên đó. Nhưng khi thực hiện quyền này, họ vẫn phải xin phép.

Thiết nghĩ, quyền xây dựng công trình trên mảnh đất của mình là đương nhiên. Ủy ban có lẽ chỉ nên can thiệp khi người dân xây dựng không đúng quy hoạch chung, xâm phạm đến quyền lợi của người khác... Buộc người dân phải xin giấy phép xây dựng là một thủ tục thừa. Phàm ở đâu có thủ tục, ở đó có sự xin - cho và đem đến nguy cơ cho sự “hư hỏng” của một số công chức nhà nước.

Thủ tục hành chính vẫn phải cách cách. Tuy nhiên, nếu các công bộc của dân làm tốt những thủ tục đã có hiện nay, thiết nghĩ cũng là quá tốt rồi. Thủ tục đã có, nhưng công chức không làm theo hoặc làm không đúng thì rất khó cho người dân. Thời hạn làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 30 ngày phải trả lời cho dân. Nhưng công chức không thực hiện đúng thì sẽ xử lý như thế nào? Đó là cả một câu chuyện dài và kết thúc thường là... không ai bị làm sao.

Quy định về quyền lợi của người dân có thể coi là chiếc xe, thủ tục chính là con đường cho chiếc xe đó. Tất cả những điều đó, chúng ta đã có, vấn đề nằm ở những con người vận hành chiếc  xe đó - đội ngũ cônng chức như thế nào?

Đinh Thế Hưng