Hoang mang trước việc thử rượu bằng phương pháp điện phân

(Dân trí) - Ngày 22/12/2011, Cục Quản lý Cạnh tranh- Bộ Công thương đã có Quyết định số 229/QĐ-QLCT về việc điều tra chính thức vụ việc cạnh tranh giữa bên khiếu nại là Công ty CP Rượu bia NGK Aroma và bên bị điều tra là Công ty CP Phát triển đầu tư xây dựng Việt Nam.

Thời gian qua, xuất hiện tình trạng một số công ty rượu sử dụng thiết bị điện phân hai cực để tiến hành thử sản phẩm rượu vodka trong nước và cho công bố rượu vodka chuyển màu đen do có chứa nhiều kim loại nặng, có độc, gây hoang mang cho người dùng. Vậy, thực chất của việc sử dụng thiết bị điện phân này như thế nào? Có thực sự là phương pháp được công nhận hay không?

Bộ Y tế không công nhận phương pháp thử điện phân

Theo quy định của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP-Bộ Y tế) thì về mặt pháp lý, chỉ có các cơ quan chuyên môn được uỷ quyền của nhà nước mới được phép làm các dịch vụ đo lường, xét nghiệm các chỉ tiêu vệ sinh an toàn thực phẩm. Không có khái niệm xét nghiệm chung chung mà chỉ có xét nghiệm từng chỉ tiêu cụ thể như xét nghiệm chì, sắt, mangan…
Hoang mang trước việc thử rượu bằng phương pháp điện phân  - 1
Công văn số 2151 của Cục ATVSTP- Bộ Y tế

Với riêng các sản phẩm rượu, các chỉ tiêu kim loại nặng phải được xác định theo phương pháp do nhà nước quy định như sau: chỉ tiêu thủy ngân tổng số bằng quang phổ hấp thụ nguyên tử không ngọn lửa; các chỉ tiêu kim loại nặng khác như niken, coban, đồng, kẽm, cadimi và chì theo phương pháp trắc phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa; chỉ tiêu asen bằng phương pháp đo phổ hấp thụ nguyên tử; chỉ tiêu atimon bằng phương pháp quang phổ (Trích dẫn trong TCVN 7043:2009; Rượu trắng - Chỉ tiêu kỹ thuật). Đây là các phương pháp xét nghiệm khoa học, có độ chính xác cao, được Việt Nam và thế giới công nhận.

Trên thực tế, phương pháp điện phân để thử các loại nước uống, rượu là không có cơ sở khoa học. Để minh chứng về phương pháp thử này, một thí nghiệm bằng phương pháp điện phân đã được tiến hành với một cốc rượu Vodka Nga khẳng định uy tín và một cốc rượu Vodka nội do các công ty Việt Nam sản xuất. Sau khi cắm điện vào hai cực của thiết bị điện phân, màu của Vodka Nga chuyển sang da cam, màu của rượu Vodka nội cũng chuyển sang màu da cam, nhưng chậm hơn.

Tuy nhiên, chỉ bỏ thêm một hạt muối ăn nhỏ (được coi là chất dẫn điện) vào hai cốc, ngay lập tức cả hai cốc đều trở thành nâu, rồi sang màu đen. Như vậy, bản chất của sự chuyển màu từ cam sang đen của cốc rượu là do cực sắt của dụng cụ điện phân gây nên.

Như vậy, chất gây ra màu (da cam, nâu, đen, v.v.) trong cốc nước và rượu sau khi điện phân không phải là kim loại nặng hiện hữu trong nước hay rượu, mà là các hydroxit sắt, ô-xit sắt và hợp chất khác sinh ra từ các điện cực sử dụng.

Phương pháp này không chỉ tiến hành trên các loại rượu, một số nhóm người còn thử tại các khu dân cư. Chỉ với một bộ dụng cụ điện phân, các “tình nguyện viên” này thử nước ở nhiều nơi và đưa ra kết luận hầu hết nước đều chuyển màu đen do dư lượng sắt, mangan và các kim loại nặng khác cao hơn bình thường…

Điều tra thực tế trên thị trường về giá của thiết bị dùng cho phương pháp điện phân chỉ từ 120.000đ đến 200.000đ, không có nguồn gốc xuất xứ, không có tem kiểm định hợp chuẩn của Bộ Khoa học công nghệ và Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng cho phép sử dụng. Trong khi đó, thiết bị dùng cho phương pháp kiểm soát kim loại nặng theo quy định của TCVN-7043:2009 có giá từ vài nghìn vài chục nghìn đô la Mỹ.

 Trước những thông tin gây hoang mang cho người tiêu dùng, Cục ATVSTP đã có ý kiến về phương pháp kiểm tra chất lượng nước và rượu của các tình nguyện viên như sau: “Chỉ có các phương pháp thử và kết luật về ATVSTP của các phòng xét nghiệm được công nhận hoặc có thẩm quyền do Bộ Y tế chỉ định hay trưng cầu ý kiến mới có giá trị về mặt pháp lý. Các thiết bị xét nghiệm nhanh về ATVSTP khi lưu hành phải được Bộ Y tế cấp giấy phép”.

Về tính năng kỹ thuật, tình hợp pháp về nguồn gốc xuất xứ của các dụng cụ, trang thiết bị để thử nghiệm đánh giá chất lượng sản phẩm nước. Cục cũng đề nghị các cơ quan điều tra, thanh tra có thẩm quyền xem xét và giải quyết theo quy định của pháp luật.

Cục Quản lý cạnh tranh vào cuộc

Ngày 20/11/2011, Cty Cổ phần Rượu - Bia - Nước giải khát AROMA (chủ nhãn hiệu rượu Vokda Men) đã có văn bản số 15112011/CV-AROMA gửi Cục ATVSTP lên tiếng về việc Cty CP phát triển đầu tư xây dựng Việt Nam (có sản phẩm rượu Vodka Avinaa) đã sử dụng thiết bị điện phân hai cực tiến hành điện phân sản phẩm rượu Vodka Men của Cty AROMA tại các nhà hàng, cửa hàng bán lẻ, nơi đông người và cho công bố rượu Vodka Men chuyển màu đen do có chứa kim loại năng, độc hại.
Hoang mang trước việc thử rượu bằng phương pháp điện phân  - 2
Công văn của Cục ATVSTP gửi Cục Quản lý cạnh tranh
 
Ngay sau đó, ngày 28/11/2011, Cục ATVSTP đã có công văn số 2151/ATTP-TTrC ghi rõ: “Việc Cty CP phát triển đầu tư xây dựng Việt Nam sử dụng thiết bị điện phân để kiểm tra chất lượng sản phẩm rượu là không có căn cứ”. Đồng thời Cục ATVSTP cũng chuyển đơn tố cáo của Cty AROMA tới Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương) để giải quyết theo đúng thẩm quyền.

Theo đó, ngày 22/12/2011 vừa qua, Cục Quản lý cạnh tranh đã ra quyết định điều tra chính thức vụ việc cạnh tranh giữa bên khiếu nại là Cty CP Rượu - Bia - Nước giải khát AROMA và bên bị điều tra là Cty CP phát triển đầu tư xây dựng Việt Nam.

Hà Duyên